İsra 88-“De ki: Eğer tüm insanlar ve cinler bu Kur’an’ın bir mislini ortaya koymak amacı ile bir araya gelseler ve ne kadar birbirlerine yardım etseler de onun bir mislini asla ortaya koyamazlar.”

İnsanlar ve cinler -ki bunlar görünen ve görünmeyen tüm varlıkları temsil ederler- bir araya gelip yardımlaşsalar da O’nun bir benzerini yapamazlar. Kur’ân; bütün yaratıkların bir benzerini yapmaktan aciz kaldığı bir şaheserdir. Çünkü Kur’an’da ruh gibi, Allah katındandır.

Bu ayet, müşriklerin “İstesek elbette biz de bunun gibi şeyler söyleyebiliriz. Çünkü bu, öncekilerin masallarından başka bir şey değil!” (Enfal 31) sözlerine de bir karşılıktır.

Not: Müfessir Nursi bu ayetin perspektifinde telif etmiş olduğu Sözler isimli kitabının 25. Söz’ünde Kur’an kelam-ı ilahi bir şaheser olduğunu aşağıdaki başlıklarda harika bir surette anlatmıştır.

25. Söz Kur’ân’ın mucizeliğine dairdir.

Mukaddime: Kur’ân’ın üç ayrı tanımı.

Birinci Şule:

1. Şua: Kur’ân’ın mucize derecesindeki ifade üstünlüğü.

1. Suret: Kur’ân’ın meydan okuyuşuna karşılık, onun benzerini kimsenin getirememesi.

2. Suret:

1. Nokta: Kur’ân’ın kelime ve cümlelerindeki düzen ve birbiriyle ilişkileri.

2. Nokta: Kur’ân’ın mânâsındaki üstünlük.

3. Nokta: Kur’ân’ın üslûbundaki benzersizlik ve olağanüstülük.

4. Nokta: Kur’ân’ın lâfzındaki olağanüstülük; tekrar tekrar okunmasına rağmen usandırmaması.

5. Nokta: Kur’ân’ın, konuları açıklamasındaki olağanüstülük.

2. Şua: Kur’ân’ın kapsamlılığındaki olağanüstülük.

1. Lem’a: Kur’ân’ın lâfzındaki kapsamlılık; bir sözün pek çok anlamı içine alışı.

2. Lem’a: Kur’ân’ın mânâsındaki kapsamlılıkla birbirinden farklı pek çok topluluklara rehber oluşu.

3. Lem’a: Kur’ân’ın içerdiği bilimlerin kapsamlılığı.

4. Lem’a: Kur’ân’ın konuları ele alışındaki kapsamlılık.

5. Lem’a: Kur’ân’ın üslûp ve özlü ifadesindeki kapsamlılık.

1. Işık: Bir âyette bir sûreyi, bir sûrede Kur’ân’ı ve kâinatı toplayan kapsamlılık.

2. Işık: Herkesin her ihtiyacına cevap veren kapsamlılık.

3. Işık: Kur’ân’ın mucize derecesindeki özlülüğü.

4. Işık: Kur’ân’ın, cüz’î olaylarda kapsamlı kanunları dile getiren özlülüğü.

5. Işık: Kur’ân’ın gerek içerik gerekse üslûp itibarıyla bütün üstünlükleri hiçbir karışıklığa yol açmadan kendisinde toplayan kapsamlılığı.

3. Şua: Kur’ân’ın gaybdan verdiği haberler; her zaman gençliğini koruması ve herkese birden hitap etmesi.

1. Cilve: Kur’ân’ın gayba dair haberleri.

1. Şavk: Kur’ân’ın geçmişe dair haberleri.

2. Şavk: Kur’ân’ın geleceğe dair haberleri.

3. Şavk: Kur’ân’ın İlâhî hakikatlere, yaratılışa ve âhiret âlemine dair haberleri.

2. Cilve: Kur’ân’ın her çağda süregelen gençliği; hakikatlerinin ve kanunlarının eskimeyişi; Kur’ân medeniyeti ile beşer medeniyeti arasında bir karşılaştırma.

3. Cilve: Kur’ân’ın, her çağdaki insan tabakalarından her birine aynı dersi ayrı ayrı vermesindeki olağanüstülük.

İkinci Şule:

1. Nur: Kur’ân’ın bütünlüğü.

2. Nur: Kur’ân’ın, âyetleri özetlerken ve İlâhî isimlere dikkat çekerken ortaya koyduğu olağanüstülük.

1. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın, dünya üzerindeki eser ve fiillerde İlâhî hakikatleri gösterişi.

2. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın İlâhî san’at eserlerini tasvir ederek İlâhî isimlerle özetlemesi.

3. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın İlâhî fiilleri ayrıntılandırması ve özetlemesi.

4. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, yaratılmışlardaki düzeni, ardında İlâhî isimleri gösterecek bir şeffaflıkla ortaya koyması.

5. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın, cüz’î veya sıradan olaylardaki İlâhî hakikatleri göstermesi ve tefekküre ufuk açması.

6. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, varlık âleminde, çok geniş bir alanda cereyan eden olayları birlik içinde yahut kapsamlı bir kanun altında göstermesi.

7. Sırr-ı Belâgat: Kur’ân’ın, sebeplerin arkasında İlâhî tasarrufları ve İlâhî isimlerin tecellîlerini göstermesi.

8. Meziyet-i Cezalet: Kur’ân’ın, âhirete ait İlâhî fiilleri anlatırken, dünyada gözlenen fiillerle kalb ve zihinleri ikna etmesi.

9. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, cüz’î olaylarda, İlâhî isimler vasıtasıyla, kapsamlı hakikatleri göstermesi.

10. Nükte-i Belâgat: Kur’ân’ın, ümit ve korku arasındaki dengeyi korumasındaki olağanüstülük.

3. Nur: Kelâmın sahibi, muhatabı, amacı ve içeriği yönünde Kur’ân’ın üstünlüğü.

Üçüncü Şule:

1. Ziya: Kur’ân’ın , varlık âleminin hakikatlerine ve İlâhî fiil, isim ve sıfatlara dair ifadelerindeki düzen, âhenk ve olağanüstülük.

2. Ziya: Kur’ân ile felsefenin dünyaya bakış açısı.

3. Ziya: Kur’ân’dan ders alan ilim ve kalem sahiplerinin eserleriyle Kur’ân’ın karşılaştırması

Hatime: Kur’ân’ın ve Hz. Muhammed’in (asm) birbirlerine karşı mucize oluşları.