En büyük, en küçüğe müsavi; zerrat yıldızlara emsâl olur

Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin Eski Said eserlerinden Sünuhat Risalesi'ndeki hakikatler

Risale Haber-Haber Merkezi

BİRİNCİ NOKTA: Kudret-i ezeliye, Zât-ı Akdese lâzıme-i zaruriye, nâşie-i zâtiyedir. Acz, zıddı olduğundan, bizzarure, zaruriye-i zâtiyeyle, zıddının melzumu olan zâta ârız olmaz.

Madem zâta ârız olamaz; kudrete bizzarure tahallül edemez.

Madem ki tahallül edemez; kudrette meratip, bizzarure, olamaz. Zira meratibin vücudu, ezdadın tedahuliyledir. Meselâ, hararette meratip, burudetin tahallülüyledir. Hüsündeki derecat, kubhun tedahüliyledir. 1 وَهَلُمَّ جَرًّا

Mümkinatta hakikî lüzum-u zâti-i tabiî olmadığından, kâinatta ezdad birbirine girebilmiş. Meratip tevellüd edip, ihtilâfatla tağayyürat neş’et etmiştir.

Madem ki kudrette meratip olamaz; makdurat dahi bizzarure kudrete nispeti bir olur. En büyük, en küçüğe müsavi; zerrat yıldızlara emsâl olur.

1) Ve sâire… Diğerlerini de buna kıyas et!

LÜGAT
acz : âcizlik, güçsüzlük
ârız olma : ilişme, bulaşma; birşeyin aslından olmayıp o şeye dışarıdan gelip ilişme; sonradan ortaya çıkıp bulaşma, ilişme ortaya çıkma
azamet : büyüklük
bizzarure : kaçınılmaz şekilde, zorunlu olarak
burudet : soğukluk
cevelangâh : gezip dolaşılan yer
derecat : dereceler
dest-i kudret : Allah’ın kudret ve iktidar eli
emsâl : benzer
esbab : sebepler
ezdad : zıtlar
hakikî : asıl, gerçek, doğru
hararet : ısı, sıcaklık
hayır ve şer : iyilik ve kötülük
hüsün : güzellik
ihtilâfât : ihtilâflar, uyuşmazlıklar; birbirinden farklı özellikler
izzet : yücelik, haşmet
kâinat : evren, bütün yaratılmışlar
kebîr : büyük
kubh : çirkinlik
kudret : güç, kudret, iktidar
Kudret-i ezeliye : ezelî kudret; Allah’ın başlangıcı olmayan sonsuz kudreti
lâzıme-i zaruriye : birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ tam olmasa da “Sıcaklık ateşin lâzıme-i zaruriyesidir.” denilebilir.
lüzum-u zâti-i tabiî : birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak doğal bir şekilde bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ tam olmasa da “Ateşin lüzum-u zâti-i tabiîsi sıcaklıktır.” denilebilir.
mahall-i tevarüd : bir olay veya gelişmenin meydana geldiği yer
makdûrat : Allah’ın kudretiyle gerçekleştirdiği işler, kudretin tecellî ettiği şeyler
melekûtiyet : birşeyin görünmeyen iç yüzü, aslı, hakikati; varlıklara hükmeden İlâhî fiil, isim, sıfat ve şuûnâtın tecellî yeri olan yön
melzum : birbirinden ayrılmayan iki şeyden birisi; meselâ, ateş lâzımdır, duman ise melzumdur. Baba lâzımdır, oğul ise melzumdur.
meratip : mertebeler, dereceler, katmanlar
mübaşir : yüz yüze ve yan yana gelen, temas eden
mülk ciheti : varlıkların maddî yönü; şekilleri, bedenleri vs.
mülk : birşeyin görünen dış yüzü
mümkinat : varlığı ile yokluğu eşit olan ve Allah’ın var etmesine bağlı olan varlıklar, kâinattaki bütün varlıklar
müsavi : eşit, denk
nâşie-i zâtiye : bizzat zâtından çıkan ve zâtından başka hiçbir şeyden kaynaklanmamış olan
ne’şet etme : doğma, gelişip ortaya çıkma
nispet : kıyas, oran
sağîr : küçük
tağayyürat : başkalaşmalar, değişmeler
tahallül : içine girme, nüfuz etme, içine girip karışma
tedahul : içine girme, nüfuz etme
tevellüd : doğma, meydana gelme
umur : işler
umur-u hasise : alçak ve değersiz işler
vahdet : birlik, Cenâb-ı Hakkın birliği
vaz edilme : konulma
ve helümme cerrâ : ve bu şekilde devam et gel!
vech : yüz, yön
vesait : araçlar, vasıtalar
vücud : varlık
zahiren : görünüş itibariyle
zaruriye-i zâtiye : zâtın zorunlu niteliği
Zât-ı Akdes : bütün kusurlardan, noksan sıfatlardan, aczden ve ortak edinmekten sonsuz derecede yüce olan Zât, Allah
zerrat : zerreler, maddenin en küçük parçaları, atomlar