İbrahim Mert'in haberi:

Risale Haber-Dün gece Habertürk'te yayınlanan Teke Tek Özel programında Said Nursi konuşuldu. Fatih Altaylı'nın sunduğu programa tarihçiler Murat Bardakçı ve İlber Ortaylı katıldı.

Said Nursi ile ilgili Kürtçü olmadığı şeklindeki doğru ifadelerin yanında, TBMM'de Mustafa Kemal ile görüşmediği iddiaları da dile getirildi. Engin tarih bilgileriyle bilinen Bardakçı ve Ortaylı'nın en şaşırtan sözleri ise Risale-i Nur'ları okudukları halde anlamadıklarını söylemeleri oldu.

Bardakçı, "İlla iddia ediyorsanız ben de iddialıyım buyrun" diyerek aksi düşüncede olan Nur talebelerini de konuşmaya davet etti.

İşte programda ilgili konuşmalar:

Fatih Altaylı: Başbakan Said Nursi ismi saydı ve ve ardından Said Nursi tartışması başladı. Nedir, ne değildir, kimdir kim değildir? Kimi dedi ki kürtçüdür, kimi kürtçü değil tam aksine birleştiricidir.

İlber Ortaylı: Kürtçü değil. Hatta Türkçülük yaptığı için bazı Kürtler aleyhinde. Musa Anter'in hatıratında okumuştum "sen niye Türklere bu kadar düşüyorsun" diyor. "Çocuk sen anlamazsın" diyor. O bakımdan Kürtçülük durumu yok. Daha enteresan bir şey 31 Mart sırasında askerlerin vurulmasına, şehit edilmesine çok karşı. Dediği şu "ümmeti islam ordusu tekniğe ve fenne dayanmak zorundadır binaenaleyh mektepli zabitana karşı çıkamaz." Bu çok önemli onun için ayaklanmada onun payı yok, iştiraki de yok. Bunlar bilinen şeyler. Risalelerinde bu tabirleri çok kullanıyor. Bir mühendis görüşü var. Mühendislerin beğeneceği bir yapı var. Şerif Mardin bunu görmüş. Fakat bulunduğu şehir Bitlis üzerinde bir tahlili yok. Çok enteresan. Otobiyografi yazıyorsun ve çevren tahlili noksan. Bunu salnamelerden veya Amerikadan getirtebilir. Bunları verebilir. Said Nursi II. Abdülhamid, II. Meşrutiyet döneminde 31 Mart ayaklanmasında vs tutumu ne? Uzun bir ömür. Kalabalık bir cemaat var. Ve değişik kolları ve halifeleriyle devam ediyor. Onların hepsine bakmak gerekiyor. Bu çok önemli. Yazdığı Risaleyi anlamak fevkalade güçtür. Niye? Sentaksı bozuk, Türkçe değil o. Demek ki Türkçe yazmamış. Siyak-sibak ilişkisi yok. Yani çerçeve ve muhteva birlikteliği olmuyor.

Altaylı: Kürtçe Risaleleri var mı?

Ortaylı: Hayır.

Altaylı: Bardakçı ve sizin dediğiniz, Risalelerinden bir şey anlamak mümkün değil. Peki bunun Risalelerinden nasıl oluyor da bir yol ortaya çıkıyor.

Ortaylı: 10 tane kişi okuyor 100 kişi dinliyor izah ediyor. Cemaatin mensubuna Nur talebesi denir. Okunuyor. Daha bilgili tecrübeliler izah ediyor. Sistem bu zaten.

Murat Bardakçı: Anlayamazsın. Bunu söyledim diye bu da kabahat oldu. İlber hoca da aynısını söylüyor. Kelimeler arasında rabıta kopuktur.

Altaylı: Anlam bütünlüğü çıkmıyor

Bardakçı: Yok.

Ortaylı: Kim yapıyor bu tefsiri? Onu dinleyenler. Talebesi olanlar. Onlar şimdikilere anlatıyor. Geçen hafta kendisinin halifesinden sonuncusu vefat etti. Son talebelerinden birisi.

Bardakçı: Yani abi.

Ortaylı: Evet abi.

Bardakçı: Geçen hafta vefat eden talebesi 90'a yakın. 80 küsür yaşında. Bunlar eski insanlar.

Ortaylı: Kendisi de 27 Mayıs'tan önce 1960'ta vefat etti. O da yaşlıydı. Hep II. Abdülahmid'e döneminde doğanlar. Şarkta mederesler vardı. Hiç bir zaman medrese eğitimi bitmedi Türkiyede. Türkiye'nin hayatını meşgul eden işgal eden taraftarları olan ve bu taraftarlarının eksilmediği kaybolmadığı bir dini lider var. Bir hoca var. Bunun hakkında teferruatlı, mufassal, doğru yorumlu bir kitapm yok maalesef.

Altaylı: Türkiye dışında etkili olmuş mu?

Ortaylı: Şimdi gidiyorlar geliyorlar. Yeni.

Bardakçı: Türkiye'den islam dünyasını etkileyen düşünce çıkmadı. Şimdi atağa başladı Said Nursi için

Altaylı: Said Nursi Kürtçe, Arapça biliyor. Türkçesi zayıf.

Bardakçı: Zayıf

Altaylı: Zayıf olmasına rağmen bu coğrafyada etkili oluyor.

Ortaylı: Söyledikleri sözel kültürle yayılıyor. Fikirlerinde orjinal yeni şeyler var fakat bunlardan bir şey çıkmaz. Talebeleri çok muhtelif kanallarda. Hepsi bir yerde değil.

Altaylı: Bir sürü Nurcu oluşumlar var.

Ortaylı: Tabi.

Bardakçı: Bir dönem Toptaşı tımarhanesine kapatılmış. Said Nursi'nin hayatının bir çok safhası karanlıktır veya söylendiği gibi değildir. Mesela deniyor ki Ankara'ya gitti Meclisin açılmasından sonra gizli celsede çok sıkı bir konuşma yaptı. Böyle bir konuşma yok. Atatürk'ü karşısına aldı bana bak bunu böyle yapacaksın. Sultan Abdülhamid'in huzuruna çıktı. Dikte etti şöyle olacak böyle olacak dedi ama Abdülhamid kabul etmediği için tımarhaneye kapattı. Böyle bir şey yok. O arada bir Toptaşı hikayesi var ama bu bir hastalık mı yoksa siyasi bir faaliyetin cezasından kurtarmak için mi bilmiyorum onu.
Araştırmadım.

Ortaylı: Yanlız şunu söylemek lazım Said Nursi hareketnde Kürtçülük yoktu. Kürtçü değil kendisi.

Altaylı: Kürt Teali Cemiyeti ile bir ilgisi yok mu, var diye bilinir?

Ortaylı: Ben Said Nursi'ye Kürt Teali Cemiyetinde rastlamadım.

Bardakçı: İttihad-ı Muhammedi'de var.

Ortaylı: Kürtçü değil.

Bardakçı: Ama yazdıkları anlaşılmıyor. Yüzde 90'nını okudum. Şu bir gerçektirki hayatı çok hüzünlüdür. Hapisler, sürgünler, devamlı kontrol. Zor bir hayat. Ama anlamıyoruz yazdıklarını.

Ortaylı: Şerif (Mardin) hocayı etkilemiş.

Altaylı: Nasıl bu kadar güçlenmiş?

Bardakçı: İmanı güçlendirmeye çalışıyor. Öğrencileri çok ciddi çalışmıştır. Nur talebesi de çok çalıştı.

Altaylı: Bir mesaj gelmiş ortaokula giden kardeşinin bile anladığını söylemiş.

Bardakçı: İlla iddia ediyorsanız ben de iddialıyım buyrun. Ama eski Türkçesi veya Arapçasını getirin. Etki yapmamış demiyoruz Said Nursi 20. yüzyılda toplumu etkileyen islami liderdir. Ama anlaşılmıyor. Bu da onu küçültmek değildir.

İLGİLİ HABER: Akgündüz'den Teke Tek'e cevap