Bisküvi, kraker, asitli içecekler, hazır çorbalar, cips, çikolata gibi işlemden geçmiş tüm hazır gıdaların yağ, şeker ve karbonhidrat içeriği çoktur. Posa içeriği az olduğundan da tokluk hissi vermemekte; dolayısıyla kilo artışına sebep olabilir.

‘E' kodu ne anlam ifade ediyor?

Ürünün raf ömrünü uzatmak, yapısını, hazırlama ve pişme özelliğini geliştirebilmek, aromasını ve rengini zenginleştirebilmek veya besin değerini koruyabilmek için bazı besinlere gıda katkı maddesi eklenir.

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, Gıda Katkı Maddeleri'ni “Gıdanın üretilmesi, tasnifi, işlenmesi, hazırlanması, ambalajlanması, taşınması, depolanması sırasında gıda maddesinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak ve düzeltmek amacıyla kullanılan maddelerdir” şeklinde tanımlıyor.

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'nde çeşitli amaçlarla kullanılan 300 civarında katkı maddesi yer alıyor. Besin etiketinde içindekiler kısmında besine katılmış olan katkı maddesinin fonksiyonu ile birlikte adı veya E kodunun yazılması zorunludur.

Genelde E kodlu ürünler kanserojen olarak bilinir. Her E kodu farklı bir gıda katkı maddesini temsil eder ve her birinin görevi farklıdır. Her gıda katkı maddesinin de kullanım miktarı yasalarla belirlenmiştir. Yüksek miktarda hazır gıda tüketimi olmazsa sağlık açısından bir rahatsızlık yaşanmaz. Yeterli ve dengeli bir beslenme tarzına sahip olan kişiler çok sık olmamak kaydıyla, haftada bir veya iki kez bu ürünleri rahatlıkla tüketebilirler.

GDO NEDİR?

Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz besin maddeleri GDO'lu besinler. Kullanımları, ülkeye girişleri, sağlığa etkileri çokça tartışılan konular. Nedir GDO'lu ürün ya da besin? Bir canlıdaki genetik özelliklerin kopyalanarak, bu özellikleri taşımayan bir canlıya aktarılması sonucunda üretilen yeni canlıya Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) deniyor. GDO'lar tarımdan sağlığa kadar birçok alanda kullanılmakta. Genlere müdahale ederek bitkilerin raf ömrünün uzatılması, miktarının artırılması, lezzetinin geliştirilmesi sağlanabiliyor. Örneğin domates, çilek vb. bitkisel ürünlerde olgunlaşmanın geciktirilmesi ve dolayısıyla raf ömrünün uzatılması; domateste aromanın artırılmasına yönelik olarak kullanılırken, soya ve mısırda zararlılara karşı dirençli hale getirilmesinde kullanılmaktadır.

GDO'YA NASIL BAKIYORUZ?

Dünya zincirleme olarak birbirine bağlıdır ve basamağın en altındaki organizmaya yapılan gen değişikliği dolaylı olarak tüm basamakları etkilemektedir. Bu konuyla ilgili yeterli araştırma olmamakla birlikte bilim insanları GDO içeren yiyeceklerin insan sağlığına zararlı olabileceğini savunuyor. Gen bitkinin içine yerleştirildiği için, onu tüketenlerin de risk altında olacağı, sağlık konusundaki eleştirilerde sık sık dile getiriliyor.

Maalesef Türkiye'de GDO'lu tohum yasaklanmış olsa da bu ürünlerin ithali denetlenmemektedir. Geleneksel tarımda kullanılan bitkilerin tohumlarıyla bir sonraki yıl yeniden ürün alınabiliyor. GDO'lu tarımda ise bu mümkün değil; üreticiler, firmalardan her sene tohum almak zorunda. Bu da tartışmanın ekonomik boyutu.

GDO'LU ÜRÜNLERDEN NASIL KORUNURUZ?

* Organik ürünler satın alın.

* GDO'suz etiketli ürünü arayın.

* Besinlerde riskli içeriklerden kaçının. (Mısır içerikliler, soya içerikliler, kanola, pamuk içerikliler)

* Henüz genetiği değiştirilmiş balık, kümes hayvanı veya çiftlik hayvanı satışa sunulmamıştır. Fakat tahıl gibi GDO'lu ürünlerle beslenen hayvanlardan üretilen pek çok organik olmayan ürün vardır.

* % 100 otla beslenen hayvanları ve çiftlik balığı yerine açık deniz balıklarını tercih edin.

* Çoğu tatlandırıcı ve tatlandırıcı ile hazırlanan şeker ve çikolatalar GDO içerir. %100 kamış şekeri ve organik şeker içeren GDO'suz tatlandırıcıları, şeker ve çikolataları tercih edin. Çikolatadaki soya lesitine ve şekerdeki mısır şurubuna dikkat edin.