Hayvandan insana geçen ve ölüme kadar götürebilen ciddi bir hastalık olduğunu belirten Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Tolga Hüner karaciğer kist hidatiği hastalığını ve tedavi yöntemlerini açıkladı.

Hastalığın halk arasında “köpek kisti" diye de bilindiğini ifade eden Dr. Tolga Hüner, “Olgun parazit; kurt, çakal, köpek gibi hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtası kurt, çakal, köpek gibi hayvanların dışkısı ile dışarıya atılır. Parazitin evriminde ara konak olarak rol oynayan küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar bu parazit yumurtası bulaşık gıdaları yiyince yumurta onların bağırsaklarına geçer ve bağırsakta kurtçuk açığa çıkarak, kan dolaşımına karışır ve vücudun değişik yerlerinde, en sık da karaciğerde yerleşerek giderek büyüyen kistler meydana getirir. Buna hidatik hastalık diyoruz.
Parazit kendine nasıl bir üreme alanı bulur

Bu kistlerin içinde binlerce parazit oluşturacak kurtçuklar mevcuttur. Daha sonra hastalıklı (bu kistlerden içeren) organların kurt, çakal ve köpek gibi hayvanlar tarafından yenmesi ile parazit tekrar bunların bağırsağına ulaşır ve burada gelişerek erişkin parazit haline gelir. Başka bir deyişle parazitin üremesi için böylesine bir döngüye ihtiyacı vardır.
 
İnsanda nasıl ortaya çıkar

İnsan da bu tabloda zaman zaman bir ara konak vazifesi görebilmektedir. Eğer, parazitin yumurtasının bulaştığı maddeler (gıda,su) ağız yolu ile alınırsa, yumurtalar bağırsakta açılır ve içinden çıkan parazit aynı şekilde sıklıkla karaciğerde yerleşmek üzere insanda da kistler oluşturur. Hastalık, yüzde 75-80 karaciğerde yerleşir. Daha az sıklıkla akciğer, karın içi diğer organlar ve beyinde bile görülebilir. Olay nerede olursa olsun, parazitin yerleştiği yerde giderek büyüyen içi basınçlı bir sıvı ile dolu kist oluşur.

Karaciğer kist hidatiği insana bulaşabilir mi?

Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşmaz. İnsan dışkısında bulunmaz. Ancak bir şekilde parazit yumurtası bulaşmış kirli gıdalar herkes tarafından alınabilir ve dolayısıyla hastalık ailenin değişik fertlerinde de ortaya çıkabilir.

Hastalık karaciğerde hasar oluşturur mu?

Genellikle karaciğer dokusunu iterek kendine yer açtığından karaciğer hücreleri fonksiyonlarına devam ederler, hasar oluşturmaz.

Karaciğer kist hidatiği ne gibi şikayetlere neden olur
Karaciğer kist hidatiği hastalığının özgün bir şikâyeti yoktur. Kist karaciğerde bir ya da birden fazla olabilir. Küçük kistler genellikle şikâyet nedeni olmaz. Hastalık genellikle başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde ortaya çıkar. Daha büyük kistler ise sağ tarafta ağrı dolgunluk hissi gibi şikâyetler ile ortaya çıkarır.
 
Kist kent haline bırakılırsa ne olur

Genellikle giderek büyür ve istenmeyen olaylara neden olur. Bunlar kistin içinde bakterilerin üremesi, sarılık ile delinme ve yırtılmadır. Bunların ortaya çıkması, hastalıkla mücadeleyi güçleştiren riskleri artırır. Kistin kendi kendine patlaması ve delinmesi nadiren görülebilir. Daha ziyade büyük kistlere gelen ani ve şiddetli darbeler (kaza, yumruk) böyle bir yırtılmaya neden olabilir. Kist yırtıldığında, kist içeriği antijenik özellik taşır, yani şiddetli, hayatı tehdit edebilecek alerjik reaksiyonlar uyandırabilir. İkincisi ise, kist içeriği bütün karın boşluğu içerisine yayılarak yaygın hastalık halini alabilir. O zaman hastalıkla mücadele güçleşir.

Hastalığın tedavisi nedir?

Hastalığın standart tedavisi cerrahidir. Cerrahi yöntem ise, kistin büyüklüğü, karaciğerdeki yeri, sayısı, komplikasyon olup olmaması gibi değişkenlere göre belirlenir. Uygun vakalarda laparoskopik yöntemle cerrahi tedavisi yapılabilir. Laparoskopik cerrahide hastanın karnına büyük bir kesi yapmadan kamera eşliğinde üç adet ufak delikten özel cerrahi aletlerle girilerek kist temizlenmektedir. Bu işlem sırasında kist içeriğinin karın boşluğuna temas etmemesi için özel cerrahi ekipmanlar kullanılmaktadır. Diğer laparoskopik ameliyatlarda da olduğu gibi hastanın hastanede yatış süresi kısalmakta ağrısı daha az olmakta yara yerinde fıtıklaşma riski olmamaktadır. Açık yapılan her ameliyat hastanın başka bir cerrahi gereken durumda laparoskopik ameliyat olabilme şansını azaltmaktadır.

IHA