Risale Haber-Haber Merkezi

Yeni Yüzyıl gazetesi yazarı Mücahit Bilici, Said Nursi'nin hem Adam Smith’in hem de Marx’ın fikirleriyle tanıştığını ve bu fikirlerden etkilendiğini söyledi.

Bilici, "İhlas Risalesi’nde Adam Smith" başlıklı yazısında İhlas Risalesi'nde geçen "iğne örneği"ni köşesine taşıdı: 

“Ehl-i san’at, netice-i san’atı ziyade kazanmak için, iştirak-ı san’at cihetinde mühim bir servet elde ediyorlar. Hattâ dikiş iğneleri yapan on adam, ayrı ayrı yapmaya çalışmışlar. O ferdî çalışmanın, her günde yalnız üç iğne, o ferdî san’atın meyvesi olmuş. Sonra, teşriku’l-mesâi düsturuyla on adam birleşmişler. Biri demir getirip, biri ocak yandırıp, biri delik açar, biri ocağa sokar, biri ucunu sivriltir ve hâkezâ... Herbirisi iğne yapmak san’atında yalnız cüz’î bir işle meşgul olup, iştigal ettiği hizmet basit olduğundan vakit zayi olmayıp, o hizmette meleke kazanarak, gayet sür’atle işini görmüş. Sonra, o teşrik-i mesâi ve taksim-i a’mâl düsturuyla olan san’atın semeresini taksim etmişler. Herbirisine bir günde üç iğneye bedel üç yüz iğne düştüğünü görmüşler. Bu hadise, ehl-i dünyanın san’atkârları arasında, onları teşrik-i mesâiye sevk etmek için dillerinde destan olmuştur.”

Said Nursi'nin hem Adam Smith’in hem de Marx’ın fikirleriyle tanıştığını ve etkilendiğini belirten Bilici, "Yukarıdaki satırlar Said Nursi’ye ait. Konu, işbölümünün (taksim-i a’mal, division of labor) ve işbirliğinin (teşrik-i mesai, collaboration) önemi. Nur talebelerinin komunal dayanışma ve işleyiş ilkelerini anlatan İhlas Risalesi’nde geçiyor. Nur talebelerinin çoğu bilmese de bu verilen örnek Adam Smith’in Milletlerin Zenginliği (The Wealth of Nations) isimli meşhur kitabında geçen yine meşhur iğne örneğidir. (Ve bunda şaşılacak birşey yoktur. Said Nursi hem Adam Smith’in hem de Marx’ın fikirleriyle tanışmış ve bu fikirlerden etkilenmiştir.)" dedi.

Smith’le özdeşleşmiş olsa da Smith’in de dikiş iğneleri meselini başkasından alıp kullandığı konusunda literatürde yaygın bir kanaat olduğunu hatırlatan Bilici, İmam Gazali’nin Adam Smith’in öncüsü olarak görülmesi gerektiğini söyleyenlerin olduğunu açıkladı. 

Bilici yazısını şöyle sürdürdü: "Demek ki Said Nursi’de karşımıza çıkan meşhur iğne örneği de pekçok elden geçerek bugünkü halini almış. Said Nursi’den Adam Smith’e, ordan Diderot’ya ve İmam Gazali’ye uzanabilen bir sanayi meseli. Hikmeti ve hakikati bir milliyete ve son zamanlarda olduğu gibi bir medeniyete münhasır görmenin sefaletini hatırlatan bir uyarıcı hikâye."

Yazının tamamı için tıklayınız