Arabistan hükümeti tarafından dört yıl önce başlatılan Kâbe'deki genişletme çalışmaları devam ediyor. Projenin tamamlanmasının ardından Mescid-i Haram'da namaz kılma kapasitesi 1 buçuk milyon kişiye ulaşırken, yeni tavaf alanının kapasitesi ise saatte 130 bin kişiye çıkacak. Proje ile 439 yıllık Osmanlı revakları da restorasyonlarının ardından eski yerini almaya başladı. Tarihî değerlerine zarar verilmeden yerlerine kaldırılan revaklar, Ramazan ayında umre yapmak için kutsal topraklara gelen ziyaretçileri artık Kâbe'de karşılıyor.

II. Selim saltanatının son iki yılında yapılmaya başlayan Osmanlı revakları, oğlu III. Murad'ın ilk iki senesinde bitirilirken 2 bin 754 parçadan oluşan revakların niye yapıldığı ise bilinmiyor. Tahminler genel itibarıyla bölgenin sıcağından hacıları koruma, Kâbe-i Muazzama'yı tehlikelere karşı açık hedeflikten kurtarma şeklinde sıralanırken, tavaf alanının belirlenmesi de sebeplerden biri olarak zikrediliyor.

4 YIL ÖNCE SÖKÜLMÜŞTÜ

Suudi Arabistan hükümeti tarafından 4 yıl önce başlatılan Kâbe'yi genişletme projesi kapsamında Osmanlı revakları sökülmüş ardından tekrar yerine konulmayacağı ile ilgili birçok haber yayınlanmıştı. Arabistan'ın Türk hacılardan sorumlu mutavvıfı (tavaf ettiren) ve Mekke Gazetesi yazarı Ahmet Salih Halebi, halife ve sultanların, Kâbe'nin etrafındaki revakların bakım ve onarım işlerine itina gösterdiğini belirtti. Halebi “Revaklara olan itinanın, Halife Hz. Osman bin Affân döneminden yani ilk yapılışından başlayarak Abbâsî Halifesi El-Mehdi'nin 168 Hicri yılında genişletmesi ve çatlamış yapısını yeniden onarması ile tavanına ilavesiz kubbe yapıldığı Osmanlı dönemine kadar tam 810 yıl sürmüştür.” diye konuştu. Halebi, “1955 yılında başlayan Mescid-i Haram'ın ilk Suudî genişletilmesi ve çok katlı modern inşaat çalışmalarının başlamasıyla birlikte, tarihî revakın mümkün olduğu ölçüde muhafaza edilmesi ve Mescid-i Haram'ın bulunduğu alanın on katına çıkartılması için birkaç adım atılmıştır. Bu artış tarihî revakın neredeyse yıkılmasına neden olmuş ve bir tehdit oluşturmuştur. Ancak fikri ve nüfuzu çok kuvvetli olan merhum Faysal bin Abdülaziz es-Suud revakın muhafaza edilmesine yönelik emir vermiştir. Bu müdahale olmasaydı revak çoktan yıkılır ve tarihi değeri yok olurdu.” dedi.

SELE KARŞI ÖNLEM

“Bir milletin tarihine ve iki kutsal caminin hizmetiyle müşerref olmasına tanıklık etmesi için revakın muhafaza edilmesi emrini vermiştir.” diyen Halebi, “Son genişletme projesinin en önemli özelliklerinden biri de yeni inşaat seviyesinin, Mescid-i Haram'ın tavaf avlusunun seviyesine paralel yapılmış olması oldu. Bu da Mescid-i Haram'ı zaman zaman gerçekleşen sel baskını tehlikesini önlemek adına revakı Hicri 90'lı yıllarındaki avlu seviyesine yükseltilmesinden önceki seviyesine kavuşturmuştur. Aslında bu olumlu bir adımdı.” dedi. Revaklar, genişletmenin eski tasarımına göre orijinal konumunda kalmış olsa da boşluklar bırakılarak tam aksine görünüm açısından yeni genişletme bölgesine uyumu dikkate alınarak yapıldı. Müzdelife bölgesinde yenileme ve rekonstrüksiyon çalışmalarının tamamlanması halinde saatte yaklaşık 48 bin ile 105 bin kişi aynı tavaf edebilecek.

haber7