Sık sık değişen karar ve refleksleri ve kadrosu nedeniyle Trump’ın hal ve gidişatı başka bir ifadesiyle zikzakları gözlemcileri şaşkına çevirmektedir. İkinci devresinde geçtiği sağlık testinden mental ve fiziki sağlığı yerinde çıkmıştır. Lakin yine de ‘deli mi dahi mi?’ tartışmaları kesintiye uğramadan devam etmektedir. Aklı başındadır lakin ticari mesleğinin kazanımları onda siyaset sahnesinde tutukluluğa ya da zikzaklara neden olmaktadır. Refleksleri ve kararları inandırıcı bulunmuyor!

‘Bir alanda derinleşen bir kimse diğer alanlarda sathileşir, körelir veya gabileşir’ diye hikmetli bir söz vardır. Bu söz ışığında Trump’ı analiz edebiliriz.

Bediüzzaman bu anlamda "Kim bir şeyde çok tevaggul etse, galiben başkasında gabîleşmesine sebebiyet verir" demiştir. Kısaca bir alana inhisar eden ilgi alanı statikleşmeye yol açar ve diğer alanlarda inkişafa engel olur. Buna profesyonel körleşme veya mesleki körleşme de denilebilir. Sözgelimi siyaset çok sofistike bir alandır ve bu alanda icraat yapanların geniş bir yelpazeye dayanması gerekir.

Demirel, statik meslekler olduğundan asker ve polisten iyi bir siyasetçi çıkmayacağını söylemiştir. Elbette her kuralın bir istisnası vardır. Lakin statik alandan gelen meslek erbabı başka alanlarda nadiren başarı gösterebilir. Belki bunun tipik örnekleri arasında Kenan Evren’i de gösterebiliriz. Darbe ile başa gelmiş lakin sonunda siyasetçilerin güdümüne girmiştir.

İran-Irak savaşı sırasında Taha Yasin Ramazan 1986 yılında olmalı Türkiye’yi ziyaret eder ve Kenan Evren ile de görüşür. Bu görüşmede İran’ın el altından İsrail ile İrangate bağlantısı kurduğunu söylemesine şaşırıp kalır. Evren Paşa kulaklarına inanamaz.

Halbuki 12 Eylül devresinden eski komutanlardan Bedreddin Demirel olgunlaşması için darbeyi bir yıl geciktirdiklerini söylemiştir. Demek ki onlar da entrika ve hileyi bilmekte ve bazen de uygulayabilmektedirler. Yine de ordu veya polis teşkilatından gelenler rutin ve statik bir hayata alışmışlardır. Bu yönüyle sivil hayata pek intibak edemezler. Sivil melekeleri pek gelişemez.

Bu yönde en iyi ve en yeni örneklerden birisini Amerikan Başkanı Donald Trump temsil etmektedir. Devlet idaresini ticari faaliyetlerle karıştırmaktadır. Devletin yerleşik kuralları yerine ticari kuralları ikame etmeye ve işletmeye çalışmaktadır. Mer’i kuralları hiçe saymaktadır. Ticari bir hayattan gelmektedir. Reflekslerine bu kurallar yerleşmiştir. Pek dışına çıkamamaktadır. Bu yönüyle refleksleri bu alana aittir. Siyasi alanda veya bilmediği alanda kulaç atmakta ve yüzmekte zorlanmaktadır. Bilinç bulanıklığı, konfüzyon hali yaşamaktadır.

Bediüzzaman’ın ifade ettiği gibi ticari hayatta inkişaf eden Trump, yabancısı olduğu ve tanımadığı siyasi alanda çuvallamakta ve yalpalamaktadır. Beklenilenin aksine ikinci döneminde de birinci dönemindeki hatalarını tekrarlamaktadır. 10 yıl İtalya’yı yöneten Berlusconi de benzeri hataları yapmıştır. Seçmenler de bu isimleri defalarca seçmekte yanlışlık yapmıştır. Demokrasi de seviye istemektedir. Seviye bulamazsa tutanın elinde kalır. Dolayısıyla Trump’ın yeni mesleğinde hatalarından ders çıkarması imkansız veya en azından zor görünüyor.

Cavit Çağlar da iyi bir ticaret erbabı olmasına rağmen siyasi alanda tutunamamış ve pek başarı sağlayamamıştır. Bunda anılan nedenlerin payı olmalıdır. Siyaset statik değil dinamik bir şahsiyet gerektirmektedir. Siyaset sahasında çok dinamik bir görüntü vermesine rağmen Trump’ın dinamizmi aykırı bir dinamizmdir. Yine de siyaset sınırları içinde statik sayılır. Burada statik olma durumu mecazdır. Yani siyasete ayak uyduramamaktadır.