Bismillahirrahmanirrahim

İkinci misal: الۤمۤ * ذٰلِكَ الْكِتَابُ لاَرَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ 1 olan âyet-i kerimedir. Bu âyette maksad-ı esas, Kur'ân'ın yüksekliğini göstermektir. Ve bu maksadı takviye eden الۤمۤ 2 ذٰلِكَ 3 اَلْكِتَابُ 4 لاَرَيْبَ فِيهِ 5 kayıtlarıdır. Evet, bu kayıtlar, istinad ettikleri pek ince ve gizli delillerine işaret etmekle beraber, o maksadın takviyesine koşuyorlar.

Ezcümle, الۤمۤ kasem olduğu cihetle, Kur'ân'ın azametine ve altında müstetir, gizli o mezkûr letaif cihetiyle de dâvânın ispatına işaret eder.

Ve keza, ذٰلِكَ zat ile sıfatı gösteren bir işaret olması itibarıyla hem Kur'ân'ın azametine, hem azameti ispat eden sıfât-ı kemâliyeye işaret eder.

Ve keza, ذٰلِكَ işaret-i hissiyeye mahsus iken, işaret-i akliyede kullanılması, tâzim ve ehemmiyeti ifade ettiği gibi, mâkul olan Kur'ân'ı, mahsus suretinde göstermesi, Kur'ân'ı, ezhan ve enzârın nazar-ı dikkatine arz etmekle tesettürü icap eden hile, za'fiyet ve sair çirkin şeylerden münezzeh olduğunu izhar ve itiraf ettirmektir.

Ve keza ذٰلِكَ 'nin ل vasıtasıyla ifade ettiği bu'd, Kur'ân'ın kemâline delâlet eden ulüvv-ü rütbesine işarettir.

Ve keza اَلْكِتَابْ 6 'daki اَلْ hasr-ı örfîyi ifade ettiğinden, Kur'ân'ın azametine ve başka kitapların mehasinini cem etmekle onların fevkinde olduğuna işarettir.

Ve keza كِتَابْ tabiri ehl-i kıraat ve kitabetten olmayan bir ümmînin mahsulü olmadığına işarettir.

Ve keza لاَرَيْبَ فِيهِ 7 zamirinin her iki ihtimaline binaen Kur'ân'ın kemâlini ispat veya tekit eder.

Ve keza, istiğrâkı ifade eden لاَ Kur'ân'ın her köşesinde rekz ve her yerinde zikredilen deliller, burhanlar, hücuma gelen şek ve şüpheleri def ile, Kur'ân'ın o gibi lekelerden münezzeh olduğunu ilân eder. Ve lisan-ı haliyle şu şiiri okutur:

وَكَمْ مِنْ عَائِبٍ قَوْلاً صَحِيحًا وَاٰفَتُهُ مِنَ الْفَهْمِ السَّقِيمِ 8

Yani, "Kur'ân'da ta'yip edilecek hiçbir nokta yoktur. Kur'ân gibi sahih kavilleri tayip etmek, ancak fehimlerin sekametinden ileri geliyor."

Ve keza, zarfiyeti ifade eden فِى tâbiri, Kur'ân'ın sathına ve zâhirine konan şek ve şüphe varsa, içerisindeki hakaik ile def edilebileceğine işarettir.

Arkadaş! Tahlil vasıtasıyla terkibin kıymetini ve küll ile cüzler arasındaki farkı idrak edebildiysen, bu misallerdeki kuyud ve hey'âta dikkat et. Ve o kelimelerden nebean eden zülâl-i belâgati ve kevser-i fesahati doyuncaya kadar iç, "Elhamdülillâh" de.

Dipnot-1: "Elif, Lâm, Mîm. İşte bu kitapta hiç şüpheye yer yoktur; takvâ sahipleri için bir hidâyet kaynağıdır." Bakara Sûresi, 2:1,2.
Dipnot-2: "Elif, Lâm, Mîm." Bakara Sûresi, 2:1.
Dipnot-3: "Bu (kitap)." Bakara Sûresi, 2:2.
Dipnot-4: "(Bu kitap) Kur'ân-ı Kerim." Bakara Sûresi, 2:2.
Dipnot-5: "Onda hiç şüpheye yer yoktur." Bakara Sûresi, 2:2.
Dipnot-6: "Kitap." Bakara Sûresi, 2:2.
Dipnot-7: "Onda hiç şüpheye yer yoktur." Bakara Sûresi, 2:2.
Dipnot-8: El-Mütenebbî, Dîvan, 4:246.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz