Oğuz Erten'in haberi

Klasik İslam sanatlarının en büyük kolu olan hat sanatının yıldızı yeniden parlıyor. Hat sadece müzayede sonuçlarına bakıldığında bile 1920’lerden bu yana ilk kez ve güçlü bir şekilde ‘Ben buradayım’ diyor.

Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi’nin 2004 yılında rekor bir fiyatla (3,5 milyon dolar) satışının ardından Türkiye’de plastik sanatlar alanında her geçen yıl yeni rekor satış haberleri duymaya başladık. Öyle ki milyon liralardan bahsetmek olağan karşılanır oldu. Resim piyasasının bu gösterişli yükselişinin yanında hat sanatı son birkaç yıldır hiç olmadığı kadar ilgi çekmeye, müzayedelerde kırdığı rekorlar ile kendinden söz ettirmeye başladı.

Her yıl yeni rekorlar kırılıyor

1928 yılında Arap alfabesinden Latin alfabesine geçmemizle birlikte Osmanlıca ve Arapça bilen sayısının giderek azalması, aynı zamanda geçmişteki siyasi erklerin bu tür sanat dallarına mesafeli durması hat sanatı ile uğraşanların sayısının bir hayli azalmasına neden olmuştu. Son birkaç yıldır hatta 2009 yılından bu yana sadece müzayede sonuçlarına bakıldığında hat sanatının 1920’lerden buyana ilk defa “ben buradayım” dediğini görebiliyoruz. Müzayedelerde satılan en pahalı on hat eseri arasında altısı 2011, üçü 2010, biri ise 2009 yılında satılmış. Bu satışlar içinde en büyük ilgiyi ise hilye-i şerifeler topluyor.

Hat sanatının yükselişi neye bağlı

Hat sanatının yükselmesindeki en büyük öncülerin başında hiç şüphesiz ki rahmetli Sakıp Sabancı gelir. “Altın Harfler; Sakıp Sabancı Koleksiyonu’ndan Osmanlı Hat Sanatı” sergisi 1998 yılında New York Metropolitan Müzesi’nde sergilenmişti. Aynı sergi daha sonra dünyanın sayılı müzelerinde yer aldı. Bu büyük adımdan sonra yurt içinde ve dışında birkaç organizasyon daha yapıldıysa da Altın Harfler kadar ses getirmedi, ta ki geçen yıl Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde Yıldız Holding’in sponsorluğunda ve Antik AŞ’nin organizasyonu ile düzenlenen “1400. Yılında Kur’an-ı Kerim Sergisi”ne kadar. Bu sergi, açık kaldığı dört ay boyunca yaklaşık 90 bin kişi tarafından gezildi. Bu yıl ise 25 Eylül’de Küçükçekmece Belediyesi Cennet Kültür ve Sanat Merkezi’nde Remzi Gür’ün koleksiyonundan yapılan bir ferman seçkisi ile düzenlenen “Hükmü Şerif Remzi Gür Koleksiyonundan Fermanlar” sergisi, hat alanında bir diğer ilgi çekici oranizasyonu gözler önüne seriyordu. Bu serginin üzerinden çok geçmeden 3 Ekim 2011’de Vartikan’da açılan “Aşk-ı Nebi Sanat Olunca” Hilye-i Şerife ve Tesbih sergisi bir diğer dikkat çekici etkinlik olarak aklımızda yer etti. Hat alanında asıl büyük etkiyi ise 1 Kasım’da Yıldız Holding’in desteği ve Antik AŞ. organizasyonu ile Yıldız Mabeyn Köşkü’nde açılan “Hat Sanatının Şaheserleri Hilye-i Şerifeler” sergisi yaptı.

Önemli  hat sanatı  koleksiyonerleri

Demet-Cengiz Çetindoğan

Erdoğan Demirören

Remzi Gür

Yıldız Holding

Nesrin-Ahmet Esirtgen

Ali Demirel Koleksiyonu

Kerem Kıyak Koleksiyonu

Mehmet Aydın

Hasan Yeşilkaya

Mehmet Çebi

Hattın değeri nasıl ölçülüyor

Müzayedelerde hat sanatıyla ilgili dudak uçuklatıcı satışlar aslına bakılırsa buz dağının sadece görünen yüzü. Birçok nadide Kuran-ı Kerim, Hilye-i Şerife, Enam, Ferman vs. ender özellikleri nedeni ile daha müzayede evlerine gitmeden el değiştiriyor. Bu değişimlerde ve müzayedelerde oluşan fiyatları Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Başkanı Prof. Dr. Faruk Taşkale’ye sorduk. Taşkale; “Hat sanatı eserlerinin değerlerini belirleyen nedenlerin başında yazının yazılış tarihi, hattatın popüler olması ve eserin durumunun iyi olması gelir” demekle birlikte eserlerin değerini belirleyen diğer unsurlar arasında şunları da sayıyor “Eserin tezhibinin döneminde yapılmış olması gelir. Eserin taşıdığı anlam da oldukça önemlidir. İyilik ve güzellikten bahseden; kötülüklerden koruyan,  huzur ve bereket getirdiğine inanılan  sözler de belirleyici özelliklerdendir.”

Türkiye’de satılan en pahalı hat örnekleri

Hasan Rıza Efendi- Hilye-Alif Art- 23 Mayıs 2011    950 bin tl

Kazasker Mustafa İzzet- Hilye- Antik AŞ- 11 Nisan 2010    880 bin tl

Ahmet Karahisari- Devat-ı Seva (Yedigün duası) Alif Art- 23 Mayıs 2010       550 bin tl

Kazasker Mustafa İzzet-Hilye- Antik AŞ- 5 Aralık 2010     430 bin tl

Mehmed Fehmi Efendi-Hilye-Alif Art-6 Mart 2011    410 bin tl

Mehmed Fehmi Efendi-Hilye-Portakal Müzayede-13 Aralık 2009-    400 bin tl

Ali Vasfi- Hilye- Antik AŞ-27 Şubat 2011    335 bin tl

Hafız Osman- Hilye- Antik AŞ- 27 Şubat 2011    310 bin tl

Fehmi Efendi- Hilye- Özbilenler Müzayede- 22 Mayıs 2011     300 bin tl

Nurullah Bin Musluhittin-Kuran- Antik AŞ- 15 Mayıs 2011     300 bin tl

Star