Bismillahirrahmanirrahim

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ 1 Evvelâ: Bu kelimeyi mâkabline bağlattıran cihet-i münasebet, Rahmân ve Rahîm'in delâlet ettikleri nimetlerin hamd ve şükürle karşılanması lüzumundan ibarettir.

Saniyen: Şu اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ cümlesi, herbiri niam-ı esasiyeden birine işaret olmak üzere, Kur'ân'ın dört sûresinde 2 tekerrür etmiştir. O nimetler de, "neş'e-i ûlâ ile neş'e-i ûlâda beka, neş'e-i uhrâ ile neş'e-i uhrâda beka" nimetlerinden ibarettir.

Salisen: Bu cümlenin Kur'ân'ın başlangıcı olan Fâtiha Sûresine fâtiha, yani başlangıç yapılması neye binaendir?

C - Kâinatın ve dolayısıyla insanların hilkatindeki hikmet ve gaye,

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَاْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ 3

ferman-ı celîlince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmâlî bir sureti ve küçük bir nüshasıdır. اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ 'ın bu makamda zikri, hilkatin gayesini tasavvur etmeye işarettir.

Dipnot-1: "Ezelden ebede her türlü hamd ve övgü Allah'a mahsustur." Fatiha Sûresi, 1:2.
Dipnot-2: Bu dört sûre En'am, Kehf, Fatır ve Sebe' sûreleridir.
Dipnot-3: "Cinleri ve insanları ancak Bana îman ve ibadet etsinler diye yarattım." Zâriyat Sûresi, 51:56.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz