Server Vakfı’nın geleneksel olarak düzenlediği Çarşamba Sohbetleri’nin bu haftaki konuğu  Devlet Arşivleri Uzmanı Cuma Kısa’ydı. Kısa, arşivciliğin tarihine değinerek Türkiye’deki arşivcilik hakkında bilgi verdi. Osmanlı arşivlerinin 1931 yılında Bulgaristan’a satılması ile ilgili yaşanan olayı anlattı. 

3 KURUŞ 10 PARAYA SATILDI

Kısa, arşivleri Türkiye’den almak için çalışma başlatan kişinin Galatasaray Lisesi’nden mezun Bulgaristan kökenli bir kişi olduğunu belirterek, “Maalesef 1930’lu yıllarda okkası 3 kuruş 10 paraya arşivlerimizden önemli kısmı hurda kağıt olarak Bulgaristan’a satıldı. Dört milyon belgenin gittiği söyleniyor ancak bir milyon belgenin gittiği kesinlik kazandı” dedi.

HURDA NİYETİNE ALDILAR AMA...

Bulgaristan’ın Türkiye’den aldıkları Osmanlı arşivleriyle bölgesel bir arşiv kurmayı amaçladığına dikkat çeken Kısa, “Bunda da başarılı olarak bizden hurda niyetine alıp, kendilerini ilgilendirdiklerinin dışındaki arşivleri kimi ilgilendiriyorsa o ülkelere büyük paralar karşılığı satıyorlar. Bunla ilgili bir çalışma yapıldı. 54 çuval kadar belge geri alınabildi. Bulgarlar onu alırken bilinçsiz bir şekilde almıyorlar. Neden bölgesel bir arşiv kuracaklarına gelirsek bilgiye hakim olan güce de hakim olur” diye konuştu.

ABD IRAK SAVAŞI ÖNCESİ ARŞİVLERİ KARIŞTIRMIŞ

Bulgaristan’a satılan arşivlerin kimin ve hangi amaçla yararlandığının bilindiğini dile getiren Kısa, “ABD’lilerin Irak İşgali öncesi Osmanlı arşivlerini araştırdıkları görülüyor. Çünkü Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi, yani çölü nasıl geçtikleri o belgelerde yazıyordu. O seferde ve Irak bölgesindeki insanların ne yiyip ne içtikleri bilgisi vardı. Buradan da anlıyoruz ki Irak İşgalinde sadece teknik açıdan değil, tarihi ve sosyolojik açıdan da hazırlanarak bölgenin coğrafi durumu ve insanların günlük yaşantısı ile de alakalı bilgi edinmişler” şeklinde konuştu.

152 KM UZUNLUĞUNDA

Ciddi çalışmalarla, eldiven ve maske ile titizlik içerisinde arşivleme işlemlerinin yapıldığını belirten Cuma Kısa, “Cumhuriyet arşivleri olarak Devlet arşivlerini uç uca koyduğumuzda 128 km raf uzunluğu var. İstanbul’daki Osmanlı arşivinde de 152 km uzunluğunda bir arşivimiz var” açıklamalarında bulundu.

Vahdet