Vicdani ret üzerine- 4

Vicdani reddin toplumsal hafızası varsa, bir temsili oluşturacak kadar organize oluyorsa, kurumsal bir değer taşıyorsa, yine bireylerin o zeminde bile yeni iç vicdani retlerle süreci iyileştirici ve tahkim edici itiraz alanları var demektr. Sürekli iyileştirme ve sürekli öğrenme ile sürekli yanlışı engelleme/”nehy-i anil münker”  ve sürekli iyilik/”emr-i bil maruf”  gereği, vicdani reddin ana ve artçı tepkileri/depremleri olmalıdır.

Vicdani ret, birey bazında bir istisnai tercih ve haktır. Başkasına göre sübjektif    sayılabilecek  ama reddeden için istek ve huzur kabul edilebilecek bir referanstır.

Vicdani tercihin siyasi ve sosyal, etnik ve yerel figürlerinin olması, hatta  onunla ifadesi ayrı bir şeydir. Vicdani tercihin ana umdesi/temel ekseni kendi inancının ve düşüncelerinin kabul ettiremediği ve asla yapmak istemediği hallerdir. Bunu görünür kılan ifade ve tepki biçiminin siyasallaşması veya siyasal bir otoritenin bunu fişleyip niyet okumaya kalkışması, engelleyici bir gerekçe olmamalıdır.

Hürriyet sayesinde  insanı ödüllendirici  düşünceler ve zihni kabuller, eşitlikçi bir muhakeme  ve adaleti sağlayan muhalefet  zemini sağlar. Haksız icraatları  reddetme hakkı, son derece ahlaki bir reflekstir. İncinmişliğin, nefret ve çatışmanın beslediği ve karartılmış, adına her ne kadar” vicdan” dense de politik bir ihtirasın illegal yapılardan oluşan   diktacı veya  karşıt diktacı tutumlarından  ve söylemlerinden meydana gelen hareketlere  vicdani ret gözüyle bakılamaz.

Vicdani reddi istismar etmek ise başlı başına bir vicdani yetersizliktir. Vicdani reddi bu tür yanlış uygulama veya ideolojik ayrışmalardan  bağımsız ele almak  gerekir. Bireyin gerçek  tercihlerine ve inancına vicdani bir dayanak varsa,oradan besleniyorsa ve bununla yenileyici ve iyileştirici bir aksiyon sağlıyorsa, bunu desteklemek ve kabul etmek, vicdani bir sorumluluktur. En azından saygı duyma ve müdahale etmemek, vicdani bir takdirdir.

Kamusal alan/talan yorumları veya kamu güvenliği,ülkenin birlik ve bütünlüğü kılıflarına sarılmış diktacı/totaliter/hegemonyacı  yapı ve karakterlerin rızasına bağlı bir “vicdani ret” tanımı, kabul edilemez.

Bediüzzaman tarafından belirlenen vicdani reddin “..Kabul etmemek, istememek ve amel etmemek” üzerine kurulu çerçevesi, geliştireceğimiz tutumlar için yol haritası niteliğindedir. Karşılaştığımız süreçlerde sorumluluk, ifade hakkı ve davranış açısından düzenleme gerektiren hususlar, vicdani süzgeçten geçtiği oranda huzura katkı sağlar.

Fıtrat dini olan İslam’ın terbiyesi altında rasyonel doğrular ile donanmış bir zeka ve kalbin vicdani refleksleri,önemli bir kıstas,ölçü ve nirengidir.Ölçülebilir vicdani kıstaslar/göstergeler,günümüzün modern bilimi,istatistik ölçümler ve sosyal görüşlerin sayısal veri analizleri  sayesinde toplumsal okumalar yapılabilir.Yeter ki vicdani okumalara açık bir niyet,bir istek ve irade  olsun. 

Açık, katılımcı,ilkeli ve ehliyetli toplumsal meşveretler,eşitlikçi ve merkezi olmayan bir düzlemde toplu vicdan okumalarına erişebilir,anlayabilir ve vicdani tercihlere sonuna kadar fırsat verecek altyapılar kurabilir ve icraatlar yapabilir.

Genel vicdani retlerin kabul gördüğü ve toplumsal hafızaya saygı duyulduğu,yetki ve otoritenin onlara rağmen kullanılamadığı zeminlerde,bireyin daha niş ve ayrıcalıklı vicdani retleri  anlam kazanır. “Post darbe” yerine “post vicdan” seviyesine çıkılır. 
Böylesi sosyal rehabilitasyonlar, zihni uyumlaştırmalar ve duygusal yakınlaşmalar, empatiyi kolaylaşır.Aksi halde sağırlar diyalogu içinde fındık kabuğunu doldurmayan,her tarafı politik tarafgirlik kokan devşirme gündemler kaplar. Bu tür provokatif ve kamuoyunu sürekli elinde tutan gerilim tabloları hayır getirmediği gibi,vicdani reddin toplumsal mutabakatını sarsmaya dönük iktidar/rejim veya rantçı kümelerin cirit alanına taviz verir.

“Bıçağın kemiğe dayandığı” nokta,”sözün bittiği yer” dediğimiz tükenmişlik/çaresizlik stresi altında top yekun hamle ve reaksiyonla karşılıklı “bitirme” ye dönük birbirini tüketme politikaları,sadece bölme işlemini hızlandırır. Vicdanları kanatır ve yaralar.İşte vicdani dokunuş/okunuş,vicdanı kanatan uygulamaların/eylemlerin doğurduğu manevi/maddi hasarların tespitidir.

Bunun terör boyutu,suiistimal kısmı,otoriterliği, çekilen eziyetler ve çıkan olumsuzlukların   hepsi birer sonuçtur. Bunun köklü sorgusunu vicdani bir muhasebe ile yapmak ve rejim boyutuyla yargılamak,daha sağlıklı düşünmeye ve ortak vicdanın yansımalarına güvenmeye vesile olur.Yaşananlar/yaşadıklarımız,kotlarıyla oynanmış bir bireyin/toplumun patolojisidir. Tedavisi ise vicdani kotlara ulaşmaktan  geçer. O zaman “bıçak kemiğe” dayanmaz. Her şey vicdana dayanır.

Sosyal patlamaları önlemenin yolu, makulü aramaktan geçer.  Vicdani söylem/eylem,vicdani yürüyüş,vicdani tertip,vicdani kabul/ret,vicdani ahenk ve uyum,vicdani ses/söz,beşeriyetin özlemle taçlandırmak istediği ve yönetimlerin/sorumluların sağlamakla yükümlü oldukları barışçı,sevgi dolu,huzur barındıran ve birliği sağlayan bir niyetin derin tasavvur ve tefekkür ürünüdür.Hayatı böylesine anlamlandırmaya çalışmak,bir çok travmanın önüne geçecektir.

Akıl tutulması sayılan rejim uygulamaları bu sayede zemin kaybetmektedir ve daha da kaybedecektir.Sonuçta,bir dönemin karanlık noktaları toplu/m okuma ile vicdan feneri sayesinde aydınlanır ve sorgulanır.Dersim bunun bir başlangıcı