İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelindeki tarihi eserlere yönelik vandallığa bir yenisi eklendi. Tarihi miras bir yandan bilinçsiz ellerde tahrip olurken, arkeolojik kalıntılar da definecilerin kurbanı haline geliyor. İstanbul’un en önemli tarihi camisi sayılan Süleymaniye Camii’nde, akıllara durgunluk veren bir görüntü ortaya çıktı. Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1557 arasında Mimar Sinan’ın inşa ettiği ibadethanenin sağ minare girişinin izinsiz olarak delindiği ortaya çıktı. Kablo geçmesi için delinen kısımda ortaya çıkan görüntü ise esere yönelik hoyratlığı gözler önüne serdi. Süleymaniye Cami’nin son restorasyonu 2010 yılında tamamlanmış, uzmanlar ise tarihi esere ait minarelerin Mimar Sinan tarafından 8 şiddetindeki bir depreme dayanıklı olarak inşa edildiğini açıklamışlardı. 

‘Kabul edilemez’

Minaredeki tahribatı “kabul edilemez” olarak nitelendiren İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kemal Kutgün Eyüpgiller, ortaya çıkan manzarayı şöyle yorumladı:

“Restorasyon sonrası açılan bir delik olduğu aşikar. Restorasyonu uygulayan firmanın anahtar tesliminden sonra yapılan bu tahribat gerçekten hepimizi derinden üzdü. Kablo deliği ile hoparlöre hat döşemişler. Kullanıcıların duyarsızlığından artık bıktık. Minarede açılan kablo deliğinin kim veya kimler tarafından yapıldığı ortaya çıkartılmalı. Tarihi bir eserin taşını keyfinize göre delip, tahrip edemezsiniz. Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nden izin almanız gerekir. Böyle bir izin var mı yok? Üstelik bu tahribatı yaptığınız eser Süleymaniye. Artık sözün bittiği yerdeyiz.”

‘Kimse izin veremez’

Eski eserlere yönelik bilinçsizliğe karşı eğitim ve sosyal sorumluluk projeleri başlatılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Eyüpgiller, şunları söyledi:

“İnsanlara eski eserlerin, kültürel ve insanlık mirası olduğunu anlatmamız gerekiyor. Her kullanıcı kendi görüş ve  keyfine göre hareket etmemeli. Şayet camiyi yönetenler müftülük veya vakıfların kapısını çalmış olsa, böyle bir rezalete kimse izin vermezdi. Süleymaniye çok başarılı ve emek harcanan bir restorasyondan geçti. Çok güzel bir çalışma yapıldı. Ufacık gözüken bir detay hepimizi üzmüştür. Dünyanın neresinde olursa olsun, hat geçirmek için Mimar Sinan’ın en önemli eserlerden birini ‘Deldim’ derseniz sizi kınarlar.”

Aslına uygun restorasyon

Mimar Sinan’ın kalfalık devri eseri olarak nitelendirilen Süleymaniye Cami, medreseler, kütüphane, hastane, sıbyan mektebi, hamam, imaret, hazire ve dükkânlardan oluşan “Süleymaniye Külliyesi”nin bir parçası olarak inşa edildi. Mimar Sinan’ın inşa ettiği daha önce 1847-1849 ile 1959-1960 yıllarında restore edilen caminin son restorasyonu ise İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Projesi kapsamında 2007’de Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılmıştı. Süleymaniye Camisi’nin eksikleri bu restorasyon çalışmasında A’dan Z’ye tamamlandı. Caminin çeşitli yerlerinde, sonradan betonarme olarak yapılan aslına ters bazı müdahaleler sökülerek aslına uygun hale getirildi.

Mert İnan-Milliyet