İbrahim Balta'nın haberi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) yetkisini kabul eden ülkeler arasında Türkiye'den başka sivillerin askerî mahkemede yargılandığı ülke bulunmuyordu.
Bu uygulamadan ötürü Türkiye, AİHM tarafından 6 kez tazminata mahkum edildi. Türkiye, son olarak 31 Ocak 2008'de bu sebepten dolayı mahkum oldu.
Sahte çürük raporu verdikleri iddiasıyla Kasımpaşa Askerî Mahkemesi'nde yargılanıp hapse mahkum edilen doktorlar ve raporu alanlar, Türkiye hakkında AİHM'de dava açtı. AİHM'nin 31 Ocak 2008 tarihli kararıyla Türkiye, sırf sivilleri askerî mahkemede yargıladığı için tazminata mahkum oldu. Mahkumiyet gerekçesinde şöyle denildi: "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 41. maddesine göre mahkeme bu sözleşme ve protokollerinin ihlal edildiğine karar verirse ve ilgili yüksek sözleşmeci tarafın iç hukuku bu ihlali ancak kısmen telafi edebiliyorsa, AİHM, hakkaniyete uygun surette, zarar gören tarafın adil tatminine hükmeder."
AİHM, karardaki 'askerî mahkemenin bağımsızlığı ve tarafsızlığı hakkında' başlıklı bölümde, Türkiye'yi iç hukukunu düzeltmeye davet etti. Kararda şu ifadelere yer verildi: "Sivil kişiler olarak orduya sadakat göstermek zorunluluğu olmayan başvuranların, yalnızca askerî hakimlerden oluşan bir mahkemede askerlik hizmetinin yerine getirilmemesine ilişkin görülen davada ordu mensubu hakimler tarafından yargılanmaktan endişe duymalarının anlaşılabilir olduğu tespitinde bulunmaktadır. Başvuranların haklarında açılan davada askerî mahkemenin kararını dava konusunun özüne yabancı gerekçelere dayandırmasından endişelenmesini meşru bulmaktadır. Bu nedenle başvuranların bu yargı makamının tarafsız ve bağımsız olmadığı yönündeki şüpheleri objektif olarak doğrulanmaktadır."
Askerî mahkemede yargılanan sivillerden Ahmet Ergin (Mayıs 2007), Nevzat Onaran (Haziran 2007) ve Koray Düzgören (Kasım 2006) de AİHM'de açtıkları davaları kazandı. 10 Şubat 2004 tarihli 'Önen' kararı ve 'İncal' kararlarında da sivillerin asker kişilerce yargılanması insan hakları ihlali olarak değerlendirildi.
Zaman