Bismillahirrahmanirrahim

S - بِسْمِ اللهِ 1 ve اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ 2 gibi âyetlerde makasıd-ı erbaaya işaretler var mıdır?

C - Evet, قُلْ kelimesi, Kur'ân'ın çok yerlerinde mezkûr veya mukadderdir. Bu mezkûr ve mukadder olan قُلْ kelimelerine esas olmak üzere بِسْمِ اللهِ tan evvel قُلْ kelimesi mukadderdir. Yani, "Ya Muhammed! Bu cümleyi insanlara söyle ve tâlim et."

Demek besmelede İlâhî ve zımnî bir emir var. Binaenaleyh, şu mukadder olan قُلْ emri, risalet ve nübüvvete işarettir. Çünkü resul olmasaydı, tebliğ ve tâlime memur olmazdı. Kezalik, hasrı ifade eden câr ve mecrûrun takdimi, tevhide îmadır.

Ve keza, اَلرَّحْمٰنِ 3 nizam ve adâlete, اَلرَّحِيمِ 4 de haşre delâlet eder.

Ve keza اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ 'taki ل ihtisası ifade ettiğinden tevhide işarettir.

رَبِّ الْعَالَمِينَ 5 adaletle nübüvvete remizdir. Çünkü terbiye, resuller vasıtasıyla olur. مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ 6 zaten sarahaten haşir ve kıyamete delâlet eder.

Ve keza اِنَّۤا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ 7 sadefi de, o makasıd-ı erbaa cevherlerini tazammun etmiştir.

Dipnot-1: Allah'ın adıyla.
Dipnot-2: "Ezelden ebede her türlü hamd ve övgü Allah'a mahsustur." Fatiha Sûresi, 1:2.
Dipnot-3: "Kullarına karşı çok merhametli olan ve şefkat eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah." Fatiha Sûresi, 1:3.
Dipnot-4: "Rahmeti herşeyi kuşatmakla birlikte, dilediği varlıklara çok özel ihsanı ve hususî rahmet tecelîsi olan Allah." Fatiha Sûresi, 1:3.
Dipnot-5: "Bütün âlemlerin Rabbi; Her bir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye eden; tedbir, tasarruf ve egemenliği altında bulunduran Allah." Fatiha Sûresi, 1:2.
Dipnot-6: "Hesap gününün yegane sahibi, yöneticisi ve hakimi olan Allah." Fatiha Sûresi, 1:4.
Dipnot-7: "(Yâ Muhammed) Biz sana kevseri verdik." Kevser Sûresi, 108:1.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz