Bismillahirrahmanirrahim

Sonra, اَىُّ kelimesinde bir icmal ve bir ipham vardır; çünkü izafesiz zikredilmiştir. Onun o ipham ve icmâli, نَاسْ 1 kelimesiyle izale ve tafsil edildiğinden, aralarında bir icmal ve tafsil cezaleti meydana gelmiştir.

هَا: اَىُّ 'nün muzafun ileyhine ıvaz olmakla beraber, يَا edatiyle çağrılanları tenbih içindir.

﴾ نَاسْ ﴿ aslında nisyandan alınmış bir ism-i fâildir; vasfiyet-i asliyesi mülâhazasıyla insanlara bir itâba işarettir. Yani, "Ey insanlar! Niçin misak-ı ezelîyi unuttunuz?"

Fakat bir cihetten de insanlara bir mâzeret yolunu gösteriyor. Yani, "Sizin o misâkı terk etmeniz, amden değil; belki sehiv ve nisyandan ileri gelmiştir."

﴾ اُعْبُدُوا 2 ﴿ nidaya cevaptır. Mü'min, kâfir, münafık olan geçen tabakalar nida ile çağırıldıklarından, اُعْبُدُوا emri devam, itaat, ihlâs, tevhid gibi, her tabakaya münasip bir mânâyı ifade eder.

﴾ رَبَّكُمْ 3 ﴿ Rab ünvanı اُعْبُدُوا ile teklif edilen ibadete bir illet ve bir sebebe işarettir. Yani, "Sizin terbiyeniz Rabbinizin elinde olduğundan, daima O'na muhtaçsınız. Ve terbiyenize lâzım olan bütün levazımatı veren O'dur. O'nun, o nimetlerine şükür lâzımdır. Şükür ise ancak ibadettir."

Dipnot-1: İnsanlar.
Dipnot-2: İbadet ediniz.
Dipnot-3: Rabbiniz.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz