اوڭجە حیات و شعور واردی!

(Önce Hayat ve Şuur Vardı)

یوقلغڭ وارلقدن اوڭجە گلدیگینی دوشونورز چوغی زمان! وارلق یوقلقدن تدریجی اولارق چیقمش یاڭیلغیسنە قاپیلیریز. حالبوكە، كاءناتدە وار اولان هیچ بر شیءڭ اوڭجەسی یوقلق دگلدر.

Yokluğun varlıktan önce geldiğini düşünürüz çoğu zaman. Varlık yokluktan tedrici olarak yanılgısına kapılırız. Halbuki, kainatta var olan hiçbir şeyin öncesi yokluk değildir.

المانڭ اوڭجەسی آغاچدر، آغاجڭ أوڭجەسی ایسە تخوم... تخومڭ اوڭجەسی ایسە هیچ بر زمان یوقلق اولمامشدر. آغاچ، الما، تخوم سلسلەسینی توم كاءناتە اویارلایابیلیرز.

Elmanın öncesi ağaçtır, ağacın öncesi ise tohum… Tohumun öncesi ise hiçbir zaman yokluk olmamıştır. Ağaç, elma, tohum silsilesini tüm kâinata uyarlayabiliriz.

كاءناتڭ ١٣،٧ میلیار ییللق قوجامان بر آغاچ اولدیغینی دوشونورسەك، بو كاءنات آغاجینڭ تخومینڭ دە وار اولدیغینی همان اڭلارز؛ عینآ میوەسینڭ وارلغنی فرق ایتدیگیمز گبی!

Kâinatın 13,7 milyar yıllık kocaman bir ağaç olduğunu düşünürsek, bu kâinat ağacının tohumunun da var olduğunu hemen anlarız; aynen meyvesinin varlığını fark ettiğimiz gibi!

كاءنات اغاجینڭ میوەسی حیات و شعوردر. او حالدە كاءناتڭ تخومی دە حیات وشعوردن گلمشدر. چونكە، تخوم میوەدن گلیر و بتون أوزللكلرینی دە میوەدن گتیریر. یعنی حیات و شعور آنجاق حیات و شعوردن گلەبیلیر.

Kâinat ağacının meyvesi hayat ve şuurdur. O halde kâinatın tohumu da hayat ve şuurdan gelmiştir. Çünkü, tohum meyveden gelir ve bütün özelliklerini de meyveden getirir. Yani hayat ve şuur ancak hayat ve şuurdan gelebilir.

  كاءناتڭ واردن وار اولمەسی یترلی دگلدر. عین زماندە حیات و شعوردن دە گلملیدر. چونكە كاءناتڭ میوەسی حیات و شعوردر.

Kâinatın vardan var olması yeterli değildir. Aynı zamanda hayat ve şuurdan da gelmelidir. Çünkü kâinatın meyvesi hayat ve şuurdur.

بزی یاڭیلتان حیات و شعورڭ بزم زمان آلغیمزە گورە صوڭرادن وار اولمەسیدر. بوظاهری تكاملڭ یوقلق گبی مطلق بر ابدتداءیلكدن گلدیگنی دوشونورز بویلەجە!

Bizi yanıltan hayat ve şuurun bizim zaman algımıza göre sonradan var olmasıdır. Bu zâhiri tekâmülün yokluk gibi mutlak bir iptidailikten (ilkellikten) geldiğini düşünürüz böylece!

حالبوكە شعور، گورمك ، دویمق، ارادە، حیات فعللری آصلندە هر شیدن اوڭجە واردی.بزدە وار اولان بو حیات، بو شعور،  بو ارادە، بو گورمە اوزللیگی هر وارلقدن اوڭجە وار اولان یاشام، شعور، ارادە و گورمە اوقیانوسندن صیزان برر لطیف رشحاتدر.

Halbuki şuur, görmek, duymak, irade, hayat fiilleri fiilleri aslında her şeyden önce vardı. Bizde var olan bu hayat, bu şuur, bu irade, bu görme özelliği her varlıktan önce var olan yaşam, şuur, irade ve görme okyanusundan sızan birer latif reşahattır (sızmalardır).

یاشامق، گورمك،ایستەمك، سچمك، سومك، آجیمق، قورومق، بیلمك گبی فعللر بو كاءناتدە بز یوق ایكن دە واردی. چونكە كاءناتڭ وار اولمسی ایچون بتون بو فعللر گركلییدی و ١٣،٧ میلیار ییللق بو اوزون سورچدە بر تك انسانڭ بیلە واراولمادیغنی بتون بیلیم آداملری كسین بر شكلدە بیلیر.

Yaşamak, görmek, istemek, seçmek, sevmek, acımak, korumak, bilmek gibi fiiller bu kâinatta biz yok iken de vardı. Çünkü kâinatın var olması için bütün bu fiiller gerekliydi ve 13,7 milyar yıllık bu uzun süreçte bir tek insanın bile var olmadığını bütün bilim adamları kesin bir şekilde bilir.

او حالدە انسان میوەسندەدە اورتەیە چیقان بتون او حیاتی و شعوری صفاتلر، فعللر عالمدەكی تكاملڭ بر صوڭوجی دگل، سببیدر.

O halde insan meyvesinde de ortaya çıkan bütün o hayati ve şuurî sıfatlar, fiiller âlemdeki tekâmülün bir sonucu değil, sebebidir.

١٤ میلیار ییل بویونجە آتوم آلتی پارچاجیقلرڭ و آتوملرڭ قیلجال طمارلرندە آقمەیە دوام ایتمشدی او صفاتلر.

14 milyar yıl boyunca atom altı parçacıkların ve atomların kılcal damarlarında akmaya devam etmişti o sıfatlar.

أوستەلك گورمزمییزكە، یازیدن اوڭجە معنی واردر. فعلدن اوڭجە دوشونجە، انشادن اوڭجە پلان، اجراآتدن اوڭجە ایسە پروغرام واردر.

 Üstelik görmez miyiz ki; yazıdan önce mana vardır. Fiilden önce düşünce, inşadan önce plan, icraattan önce ise program vardır.

عینآ بونڭ گبی كاءنات كتابندن اوڭجە بر معنی، فعللردن اوڭجە بر شعور، یاراتمەدن اوڭجە بر نیت، بر قصد، بر پلان واردر و بتون اجراآتلر بر پروغرام داخلندە گرچكلشیر.

Aynen bunun gibi kâinat kitabından önce bir mana, fiillerden önce bir şuur, yaratmadan önce bir niyet, bir kast, bir plan vardır ve bütün icraatlar bir program dahilinde gerçekleşir.

بر دیلڭ گوسترگە اولوشی گبی كاءناتدەكی هر شی دە بر گوسترگەدر. هر وارلق معنای حرفی ایلە كندی وارلغندن باشقا بر اڭلامە اشارت ایدر.

Bir dilin gösterge oluşu gibi kâinattaki her şey de bir göstergedir. Her varlık mana-yı harfi ile kendi varlığından başka bir anlama işaret eder.

 بوندندركە، كاءناتی آڭلامسزلاشدیرمق بر باشاری دگل، دیلی اولوشدیران كلمەلری آنلامسزلاشدیرمق گبی عظیم بر جنایت أورنگیدر.

Bundandır ki, kâinatı anlamsızlaştırmak bir başarı değil, dili oluşturan kelimeleri anlamsızlaştırmak gibi azim bir cinayet örneğidir. (OD)

 اوغوز دوزگون