Batı Afrika'nın en önemli Müslüman liderleri arasında yer alan, 1966'da Nijerya'daki ilk darbe girişiminde yaşamını yitiren Nijeryalı Müslümanların temsilcisi Ahmedu Bello'nun mirası, adına kurulan müzede yaşatılıyor.

Nijerya'nın Kaduna eyaletindeki Ahmedu Bello Müzesi Müdürü Osman Süleyman, AA muhabirine, "Ahmedu Bello tarafından burası bağımsızlık öncesi ve sonrası idari ofisi olarak kullanılıyordu. Bugün ise biz Ahmedu Bello ile ilgili belge ve fotoğrafların yer aldığı müze, arşiv ve araştırma merkezini açık tutarak Bello'nun mirasını yeni nesillere ulaştırmaya çalışıyoruz." dedi.

Ahmedu Bello'nun, 1954 yılında Kuzey Nijerya Başkanı olarak göreve başladığını anımsatan Süleyman, "1966 yılında düzenlenen Nijerya'daki ilk darbe girişiminde hayatını kaybedene kadar bu görevi sürdürdü. Başarısız darbe girişimi sonrası General Aguiyi İronsi kısa süreliğine yönetimi devraldı. Darbeden sonra kuzeyli Müslümanlar, darbe yapanların adalete teslim edilmesine talep ettiler ancak General İronsi bunu yapmadı." şeklinde konuştu.

Ahmedu Bello'nun eğitim alanında yaptığı çalışmalarla ilgili Süleyman, "Sömürge sürecinde İngilizler, misyonerlik yoluyla Nijerya'yı Hristiyanlaştırdılar ve onların eğitimini desteklediler. Kuzeyli Müslümanlar ise dinlerini değiştirmemek veya çocuklarını başka dine geçmesini engellemek için Batılı eğitim sistemine karşı çıktı. Ahmedu Bello eğitime çok önem verdi ve bizzat okulları gezerek zeki çocukları yurt dışına eğitim için gönderirdi.

İsrail, Ahmedu Bello'yu kendileri için bir tehdit olarak görüyordu çünkü İsrail Nijerya'nın kuzeyine müdahale etmeye çalışıyor ancak Ahmedu Bello buna izin vermiyordu. Kuzeyli Müslümanlara karşı İsrail İgbolara hep yardımcı olmuştu ve bunun için darbede İsrail'in parmağı olduğunu düşünüyoruz."

İslam dünyasıyla yakın ilişkiler kurdu

1909 yılında doğan Bello, bağımsızlık öncesi doğu, batı ve kuzey olarak 3 ayrı bölgeden yönetilen Nijerya'da Kuzey Nijerya Başkanı olarak görev yaptı.

Bello, liderliğini üstlendiği dönemin en güçlü partilerinden Kuzey Halk Kongresi (NPC) çatısı altında eğitim alanında birçok çalışma yaptı, İsrail'in para yardımını reddetti ve İslam dünyasıyla yakın ilişkiler kurdu.

Ahmedu Bello, bağımsızlık sonrası 15 Ocak 1966'da düzenlenen ülkedeki ilk askeri darbe girişiminde Kaduna'daki evinde darbeciler tarafından öldürüldü.

Darbe girişimi sırasında Kuzey bölgesinin ilk ve tek başkanı Bello ile ülkenin ilk Başbakanı Abubakar Tafawa Balewa başta olmak üzere birçok Müslüman lider de öldürüldü.

Bu darbe girişiminden sonra ülkede birçok darbe yapıldı ve ülke yönetimi, 1999 yılına kadar asker ile sivil yönetim arasında sürekli el değiştirdi.

Ocak 1966'daki darbe girişimi ülkenin ekonomik, siyasi ve toplumsal yapısını olumsuz etkilerken darbeden 1 yıl sonra patlak veren ve üç yıl süren Biafra İç Savaşı'na da zemin hazırladı.

Eğitime önem verdi

Sokoto Halifeliğinin kurucusu Osman Dan Fodio'nun torunları arasında yer alan Ahmedu Bello, Nijerya'nın kalkınması ve gelişmesi için mücadele etti.

Ahmedu Bello'nun eğitime verdiği destekler neticesinde 1962 yılında Kaduna eyaletinde Batı Afrika'nın en meşhur ve köklü üniversitelerinden Ahmedu Bello Üniversitesi kuruldu ve ilk rektörü de kendisi oldu.

1952 seçimlerinde NPC çatısı altında Kuzey Temsilciler Meclisi üyeliğine seçilen Bello, Çalışma Bakanlığı ile Yerel Yönetimler ve Toplumsal Kalkınma Bakanlığı görevlerini yürüttü.

1954 yılında ise Ahmedu Bello Kuzey Nijerya'nın başkanı olarak seçildi ve bu görevini 15 Ocak 1966'da uğradığı suikasta kadar yürüttü.

İsrail yardımını reddetti

İslam dünyasıyla da yakın temaslar kuran Ahmedu Bello, Pakistan, İran, Lübnan, Birleşik Arap Cumhuriyeti ve Ürdün’ü ziyaret etti.

Nijeryalı Müslümanların lideri Ahmedu Bello, 1962 yılında Suudi Arabistan'da kurulan Dünya Müslüman Birliğinin başkan yardımcılığı görevini üstlendi.

İsrail’e karşı açıklamalar yapan Bello, 1964 yılında İsrail tarafından Nijerya’ya dolar olarak verilen dış yardımı reddetti.

AA