"Bütün kâinat ulvî bir musikîdir, iman nuru işitir ezkâr ve tesbihleri. Zira hikmet reddeder tesadüf vücudunu, nizam ise tardeder ittifak-ı evham-sâz." Sözler

Bu cümlede Üstad kâinatı ulvi bir musikiye benzetiyor. Farklı varlıkların varlıklarıyla sağladıkları kutsal bir ahenge kulakları davet ediyor. Güzel bir ezgi çıkarmak için def çalgısına vuran adamla def arasında bir mücadeleden bahsedebilir miyiz? İkisi arasında bir işbirliği vardır.

Doğal yaşam dediğimizde modern neşriyatın da etkisiyle akıllara hemen aslanların kovaladığı ceylanlar gibi şeyler gelir. Canlılar alemi adeta bir savaş alemi gibi görünür. Gözle görülmeyen mikroplardan devasa yırtıcılara kadar devam eden bir av avcı diyalektiği dikkati çeker. Peki işin aslı bu mu?

Öncelikle kâinat sadece canlılardan ibaret değil. Evrenin bağlı olduğu yasalar, evrensel sabitler, kara deliklerin uzaklığı, güneş, ay, bulutlar, yer yüzü ve yer altı, nehirler, denizler, rüzgar gibi sayarak bitirilemeyecek faktörler şu anda bu yazıyı okuyan kişinin bu yaşa gelmesine olanak sağlayacak bir şekilde dizayn edilmişlerdir. O halde kâinatta asıl olan mücadeledir denilebilir mi?

Canlılar aleminde durum biraz karışıyor ama insanoğlu evcilleştirdiği canlıları yok edilmesi gereken düşmanlar olarak görseydi insanlığın varlığı devam edebilir miydi? Yani canlılar alemine de aslında mücadele değil işbirliği veya faydalanma gözüyle bakmak insanlık tarihi açısından faydalı olmuştur diyebiliriz.

Masum canlıların "vahşi doğa"da çektikleri eziyetlerin hikmeti Risale-i Nur'da anlatılıyor. Yani aslında aslanla ceylan arasında da kendilerinin kavramasının imkansız olduğu bazı büyük maslahatlara yönelik bir işbirliği olduğu söylenebilir.

İnsanların sosyal yaşamı da böyledir. İdealde insan toplumun bir parçası olarak, topluma fayda sağladığı ve bu yolla geçimini sağladığı bir işbirliğinin parçası olarak yaşayabilir. Farklı kavimler birbirleri ile mücadele etmek için değil, yeteneklerine, yaşadıkları coğrafyaya bağlı olarak ürettiklerini mübadele etmek için vardır.

Komünist ekonomi anlayışında metaya değer veren elde edilene kadar harcanan toplam emek olsa da hakim olan liberal ekonomi modellerinde metanın değeri Albert Einstein'in 20. yüzyılın başında bize hediye ettiği görelilik üzerine döner ve görecelidir. Bu sadece meta için değil kurumlar için de böyledir. Örneğin yarın sabah herkes devlet kavramına inanmayı bıraksa ortada devlet diye bir şey kalmaz. Askeri, polisi, hakimi, savcısı, memuru ile devlet anayasa adlı bir metne gösterilen soyut bir bağlılığın ürünüdür. Veya başka bir örnek verecek olursak; bir köyde koyu gözlüler saldırgan bir tavırla birlik olsa o köydeki açık renk gözlüler de onların karşısında birlik olma ihtiyacı hissederler ve bu özellikleri kimliklerinin en önemli ögesi haline gelir.

Bir önceki paragrafta anlattıklarımızla ulaşmak istediğimiz fikir şudur ki; milliyetçilik gibi duygular ve bunun etrafında şekillenecek siyasi oluşumlar komşularını da etkiler. Barışın dilini konuşmak -tabi ki samimi bir biçimde, bir elle tokalaşırken diğer elde sopayla durarak değil- barışı güçlendirir. Savaşın dilini konuşmak savaşı güçlendirecektir.

Dünya çok farklı bir yüzyıl geçiriyor. Toplam zenginliğin yarısı yüzde birlik bir dilimin elinde. Risale-i Nur burada zekatın oturtulması ve faizin kaldırılması önerisini getiriyor. Elbette ki bunu sağlayacak bir faktör alt sınıfların bilinçlenmesi olabilir. Ama sanki Risale-i Nur bir sınıf savaşından ziyade bu sonuca merhametin dilini yaygınlaştırarak ulaşmayı hedefliyor.

Toparlamak gerekirse; barışın ve merhametin dili yaygınlaşmalı. (Meşru müdafa ve zulmü bitirmek için müdahele hariçtir.) Dünyayı güzelleştirmenin yolu ancak buradan geçiyor. Çünkü kâinat cidal değil muavenet üzerine dönüyor...