Risale Haber-Haber Merkezi

Ayasofya’nın camiye çevrilmesi talebi 1950’li yıllardan bu yana devam ediyor. Tarihçi Erhan Afyoncu, 1950 tarihinde bir İstasyon makasçısının Başbakan Menderes’e “Ayasofya’nın tekrar cami olması” için dilekçe yazdığını bu dilekçenin de şu ana kadar Cumhuriyet Arşivi’nde bulunmuş tek resmi müracaat olduğunu söyledi.

Ayasofya’nın camilikten çıkarılıp, müze olması meselesi Cumhuriyet döneminde hiç gündemden düşmediğine dikkat çeken Afyoncu, Bugün’deki yazısında bu konuda yazılar yazıldığını, gösteriler ve yürüyüşler düzenlendiğini en son MHP Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu’nun Ayasofya’nın tekrar ibadete açılması için bir kanun teklifi verdiğini belirtti.

Ayasofya’nın kısa bir tarihçesini hatırlatan Afyoncu, resmi tek dilekçenin hikayesini şöyle anlattı:

“1930’lu yıl­lar­da il­ginç bir ge­liş­me ya­şan­dı. 24 Ka­sım 1934 ta­rih ve 1589 sa­yı­lı Ba­kan­lar Ku­ru­lu ka­rar­na­me­siy­le Aya­sof­ya ca­mi­lik­ten çı­ka­rıl­dı ve mü­ze ya­pı­la­rak Mü­ze­ler Ge­nel Mü­dür­lü­ğü­’ne bağ­lan­dı. Bu sı­ra­da Aya­sof­ya Kül­li­ye­si için­de­ki med­re­se yık­tı­rıl­dı, ca­mi­ye ait bir­çok eş­ya kal­dı­rıl­dı. De­mok­rat Par­ti­’nin ik­ti­da­ra gel­me­sin­den kı­sa bir sü­re son­ra 16 Ha­zi­ran 1950’de Mec­li­s’­te eza­nın Arap­ça okun­ma ya­sa­ğı kal­dı­rıl­mış­tı. Bü­tün yurt­ta bü­yük mem­nu­ni­yet uyan­dı­ran bu uy­gu­la­ma­dan ce­sa­ret bu­lan Kar­tal-Yu­nus İs­tas­yo­nu ma­kas­çı­sı Ha­lit De­mir­yum­ruk, 30 Ey­lül 1950’de baş­ba­ka­na şu di­lek­çe­yi gön­der­miş­ti:

“Pek muh­te­rem Sa­yın Baş­ba­kan Ad­nan Men­de­res, Eza­nı Mu­ham­me­di­ye­’ye kar­şı gös­ter­miş ol­du­ğu­nuz İs­lâ­mî his­si­ya­tı­nı­za gü­ve­ne­rek siz­ler­den, Aya­sof­ya­’nın ca­mi ola­rak açı­lıp biz­le­re ih­sa­nı­nı Müs­lü­man Türk kar­deş­le­rim na­mı­na ri­ca ve is­tir­ham eder, son­suz sev­gi ve say­gı­la­rı­mın ka­bu­lü­nü di­le­rim. 30.09.1950. Ha­lit De­mir­yum­ruk, Kar­tal-Yu­nus İs­tas­yo­nu ma­kas­çı­sı.”

Bu di­lek­çe Baş­ba­kan­lık Cum­hu­ri­yet Ar­şi­vi­’n­de şu ana ka­dar bu­lun­muş bu ko­nu­da­ki tek res­mî mü­ra­ca­at­tır. An­cak Cum­hu­ri­yet Ar­şi­vi­’ne ye­ni tas­nif­ler ila­ve edil­dik­çe baş­ka di­lek­çe­le­rin çık­ma ih­ti­ma­li de var­dır.