Arabistanlı Lawrance’ın, Arap Ayaklanması dönemine ait şimdiye kadar hiç görülmemiş belgeleri bulundu. Lawrance, Osmanlıyı durdurmak için tren raylarını tahrip etmiş.
 
Arabistanlı Lawrance filmi 1962’de vizyona girmiş ve o dönem yedi Oscar kazanmıştı. Lawrance’ı canlandıran filmin başrol oyuncusu Peter O’Toole, geçen Aralık’ta hayatını kaybetmişti.

O’Toole’un canlandırdığı Lawrance’a ait daha önce hiç görülmemiş bazı belgeler ortaya çıkarıldı. Şimdi ise 1917 Arap Ayaklanması sırasında Lawrance’ait olan ve daha sonra hem yakın arkadaşı, hem de üstü Albay Stewart Francis tarafından saklanan kitap, harita, el yazması harekât günlükleri ve tarihî fotoğraflardan oluşan belgeler, Londra’da satışa çıkmaya hazırlanıyor.

BELGELER MÜZAYEDEDE

Gelecek ay Londra’daki Bonhams Müzayede Evi tarafından düzenlenecek müzayedede satışa çıkarılacak, bu daha önce hiç görülmemiş parçaların her birinin, yaklaşık 30 bin pound’a satılması bekleniyor. Koleksiyonda en dikkat çeken parçalardan biri ise üç kitaplık bir cilt. İngiliz Ordusu’na ait kitaplarda, ayaklanma sırasındaki eylemlere, düşman güçlerinin pozisyonlarına ve konuşlandırmalara ait kayıtlar bulunuyor.

HAREKÂT NOTLARI

Ayrıca bu kitaplar, Lawrance ve diğer bazı subaylara ait el yazması mektup ve notları da içeriyor. Bonhams’ın kitap departmanı direktörü Matthew Haley yaptığı açıklamada, “Bu ilk kez ortaya çıkarılan belge ve günlükler bize, Lawrance ve arkadaşlarının o dönemde nasıl hareket ettiğinin yanı sıra, İngiliz yetkililerin, Arap Direnişi’nin liderleriyle nasıl bir ilişki kurduğunu da gözler önüne seriyor” ifadelerinde bulundu.

Haley ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1914’te I. Dünya Savaşı’na girmesiyle, Orta Doğu’daki etkisini kaybettiğini, böylece İngilizlerin Araplarla birlikte özellikle Hicaz Demiryolu’nu savunan Türk güçlerine misilleme yaptıklarına da dikkat çekiyor. Belgelerde, Türklerin Mekke ve Medine gibi Müslümanlar için kutsal sayılan yerlerden Anadolu’daki kendi topraklarına geri püskürtülmesinin amaçlandığı da yazıyor.

Lawrance’ın kendi el yazısıyla kaleme aldığı günlük notlarından birinde ise şu cümleler yazılı: “Türklerin gücünü kırmak için öncelikle Hicaz Demiryolu’na zarar vermemiz gerekiyordu. Çünkü Anadolu’dan yardım gelmesini önlemeliydik. Susuz, aç ve yorgun bir şekilde 51 kilometre yol yürüdük. Sadece ben ve arkadaşlarım 450 rayı kırarak çalışmaz hâle getirdik.”

Lawrance, Prens Faysal’ın çok iyi develere sahip olduğunu ancak kendisine bir türlü güvenemediği için mektup yazıp yardım talebinde bulunmadığı da belgeler arasındaki notlarda yer alıyor.

Taraf