Bir litre atık yağın bir milyon litre içme suyunu kirletebildiğini biliyor musunuz? Mutfakta kullanılan bitkisel ve hayvansal yağlar pişirme işleminin ardından “atık” haline geldikten sonra, büyük bir çevre sorununa dönüşebiliyor. Lavaboya dökülen birkaç kaşık yağ toprağın ve suyun doğal dengesini fark ettirmeden bozabiliyor. Zamanla da ekosistemin kalbinde telafisi güç hasarlara sebep oluyor.

Peki, atık yağlar nasıl bu kadar büyük zararlara yol açabiliyor? Uzun vadede ekosistemi nasıl etkiliyor? En önemlisi de bu atık yağları geri dönüşüm zincirine dahil etmek mümkün mü? İTÜ Sürdürülebilirlik Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Börte Köse Mutlu cevapladı.

ATIK YAĞLAR SUDA OKSİJEN TRANSFERİNİ ENGELLİYOR

“Kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağlar doğrudan çevreye bırakıldığında ciddi sorunlara yol açıyor. Toprağa döküldüklerinde toprağın hava almasını engelleyerek bitki örtüsünü bozuyor ve mikroorganizmaların yaşamını olumsuz etkiliyor” diye sözlerine başlayan Doç. Dr. Mutlu, su kirliliği konusuna parantez açarak şöyle devam ediyor:

“Atık yağları daha çok suya atıyoruz. Buradaki doğrudan ve dolaylı etkileri daha mühim… Suya döküldüğünde yüzeyi kaplıyor. Evde su ile yağı bir bardakta karıştırdığımızda yağ üstte bir tabaka oluşturur. İşte aynı şekilde atık yağlar göllere ve denizlere ulaştığında suyun yüzeyinde ince bir tabaka oluşturarak oksijen transferini engelliyor. Göllere ve denizlere ulaştığında suyun yüzeyinde bir tabaka oluşturarak oksijen transferini engelliyor. Suyun altındakiler hava alamaz oluyor. Bu da tüm su canlılarının yaşamını tehdit ediyor.”

ATIK YAĞLAR İÇİN GERİ DÖNÜŞÜM MÜMKÜN

“Geri dönüşüm” son yıllarda bilincine çok daha fazla vardığımız bir kavram. Neyse ki bitkisel atık yağlar da geri dönüşebilen maddeler arasında yer alıyor. Tabii her atıkta olduğu gibi dönüştürme işlemi aşamalar halinde yapılıyor. Önce atık yağlar evlerden, restoranlardan, sanayiden özel konteynerlerle toplanıyor. Yağ içindeki su ve katı atıklar ayrıştırılıyor. “Transesterifikasyon” denilen kimyasal bir işlemle biyodizele dönüştürülüyor. Son olarak elde edilen ürün saflaştırılarak enerji ve temizlik gibi farklı alanlarda kullanılmak üzere depolanıyor.

trthaber