ABD'de, Kovid-19 salgınının uzun süre dünyadaki merkezi olan ve halen en yüksek ölüm oranına sahip New York şehrinde apartman ve işyerleri boşalmaya devam ediyor.

Uzmanların verdiği bilgilere ve emlak firmalarının raporlarına göre, New York kentinin çevresindeki kentlerde ve özellikle New Jersey eyaletinin kuzey bölgesinde ev fiyatları normalin üzerinde artış gösterdi; New York'a toplu taşımayla ulaşımın mümkün olduğu yerlerde ise kiralık ev bulmak neredeyse imkansız hale geldi.

Manhattan'da son aylarda boşalan daire sayısı rekor seviyede

ABD'de emlak istatistikleri yayınlayan Miller Samuel ve Douglas Elliman isimli kuruluşlara göre, salgının New York'ta zirve yaptığı nisan ayını takip eden mayıs başında, New York'un Manhattan bölgesinde daire kiralama oranı yüzde 62, haziran ayında ise yüzde 67 düşüşle son on yılın en dip seviyesine ulaştı.

Aynı kurumlara göre, Manhattan adasındaki boş kiralık daire sayısı da mayıs ayında yüzde 34 artışla son 4 yılın en yüksek seviyesini gördü.

ABD Posta Servisinin (USPS) açıkladığı bir rapor, salgının patlak verdiği mart ortasından haziran başına kadar geçen 2,5 aylık süreçte, sadece Connecticut eyaletine taşınan New Yorklu sayısının en az 16 bin olduğunu ortaya koydu.

Elliman'ın temmuz raporunda ise, göçün artması sonucu, Manhattan adasında ortalama kira rakamlarının yüzde 7 kayıpla son 9 yılın en düşük seviyesine indiği, kira sözleşmesi yenileme oranının ise yüzde 23.4'e düştüğü kaydedildi.

Aynı raporda, mayıs, haziran ve temmuz aylarında, adadaki boş daire sayısının son 14 yılın en yüksek seviyesine çıktığı bilgisi paylaşıldı.

''Ticari binalar hiçbir zaman olmadığı kadar boş''

New York çevresinde Century 21 emlak firması için çalışan emlak uzmanı Elvis Fuantes, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ''New York emlak piyasası, salgın nedeniyle, turizmin tamamen bitmesinden ve birçok işletmenin çalışanlarını evden çalışmaya yönlendirmesinden muzdarip durumda. Etkili bir aşı geliştirilinceye kadar şehir merkezindeki ofislere dönüş çok az olacak. Manhattan'daki ticari binalar hiçbir zaman olmadığı kadar boş.'' sözlerini kaydetti.

Fuantes, temmuz ayında New York şehrini çevreleyen kentlerdeki konut satışlarında, bir önceki yıla göre artışın yaklaşık yüzde 44 olduğunu, hatta Westchester kentindeki artışın yüzde 112’ye çıktığını kaydetti.

Fuantes, civar kentlerdeki bu benzersiz artışın tek sebebi olarak, şehir merkezindeki çok katlı yapılaşmadan kaçan New Yorkluları gösterdi.

Ofislerdeki kriz bu aydan sonra daha da derinleşebilir

New York'ta uluslararası emlak danışmanlığı yapan Nesrin Feradov ise, ''Salgın sürecinin daha da uzayacağını öngören bazı şirketler ağustos ayında sözleşmelerini iptal etmeye başladılar. Bu furya önümüzdeki aylarda daha da artabilir ve boş ofis oranının aşırı artması ile kira fiyatlarında yüzde 50'ye varan düşüşler görülebilir.'' ifadelerini kullandı.

Feradov, Kovid-19 sürecinde kapanan bazı perakende mağazalarının bu süreçte internet satışını test ederek bunun daha az masraflı bir seçenek olduğunu gördüklerini ve tekrar mağaza kirası gibi bir yükün altına girmek istemeyeceklerini belirtti.

Öğrenci nüfusu da azaldı

Manhattan adasının da içinde olduğu New York şehrinden salgın döneminde kaçışın artmasında, yerli ve uluslararası öğrencilerin de önemli bir payı bulunuyor.

Kamuya açık kaynaklarda, New York şehrinde 110 üniversiteden yaklaşık 600 bin öğrencinin öğrenim gördüğü belirtiliyor.

Manhattan adasındaki onlarca üniversiteden sadece New York Şehir Üniversitesine bağlı Hunter ve Baruch kolejlerinde 40 binden fazla öğrenci bulunurken, bu ve benzeri okullarda salgın nedeniyle tamamen online eğitime geçilmesi ve ekonomik zorluklar, on binlerce öğrencinin kentten ayrılmasının temel nedeni oldu.

Türkiye'den eğitim için gelen ve Manhattan'da arkadaşlarıyla birlikte kalan Asuman Ötü, Kovid-19 nedeniyle ülkesine dönen binlerce öğrenciden sadece biri.

Salgının yaşam şartlarını zorlaştırmasından dolayı geçen ay İstanbul'a döndüğünü anlatan Ötü, ''Şartlar uygun olsaydı daha fazla kalabilirdim, ancak eğitim için kampüs ortamı ortadan kalktığı için bu masrafa daha fazla katlanmanın bir anlamı yoktu.'' ifadelerini kullandı.

Manhattan'da emlak ve kontrat zorluklarının öğrencilerin en temel sıkıntılarından olduğunu dile getiren bir başka Türk öğrenci Kevser Sare Taş da, ''Çoğu arkadaşım gibi ben de bu güvensiz ortamda daha fazla kalmak istemiyorum. Yakın zamanda ülkeme dönmek üzere hazırlıklarımı tamamlamaya çalışıyorum.’’ dedi.

New York'tan kaçanlar New Jersey'deki ev fiyatlarını arttırdı

New Jersey'de, 20 yıldır emlak sektöründe çalışan İskender Yeşilyurt, eyalette son aylarda yaşanan emlak artışının en önemli sebeplerinden birinin New York'tan uzaklaşmak isteyen çocuklu aileler olduğunu belirtti.

Yeşilyurt, ''Sırf Kovid-19'dan dolayı Manhattan'daki evini satıp veya kiraya verip New Jersey'e gelmek isteyen birçok müşterimiz var. Çocuklarını iyi okullara kaydettirmek için de kuzey bölgesindeki kentlere yöneliyorlar.’’ dedi.

New York'un metropol bölgesindeki dikey yapılaşmanın yoğun olduğu bölgelerden uzaklaşmak isteyen alıcıların piyasayı hareketlendirdiğini kaydeden Yeşilyurt, Manhattan'dan gelen bir müşterinin 2,8 milyon dolara anlaştığı bir evin, daha imzalar atılmadan bir başka müşteri tarafından 3 milyon dolara satın alındığını anlattı.

Bu durumun ev fiyatlarını yüzde 10-15 oranında yukarı çektiğini vurgulayan emlak uzmanı, geçen hafta Fairlawn bölgesinde satışa çıkan bir eve tam 48 alıcıdan teklifi geldiğini, normal zamanda alıcı sayısının genelde 4-5'i geçmediğini belirtti.

Temmuz ayında ABD genelindeki ev satışlarının bir önceki aya göre yüzde 24.7 arttığını belirten Yeşilyurt, "İnsanlar daha güvenli bölgelerde yaşamak istiyor. Apartman katında oturmak istemeyen ailelerin de arayış içine girmesiyle kuzey New Jersey'de neredeyse kiralık veya satılık müstakil ev kalmadı.'' değerlendirmesini yaptı.

AA