Gazze’de 2023’te başlayıp ateşkesle neticelenen savaşta hayatını kaybeden veya yaralanan binlerce insanın yanı sıra kültürel miras da zarar gördü. İsrail saldırıları yüzünden iki yüzden fazla arkeolojik alanın tahrip olduğu Gazze’de, yüzlerce yıllık elyazması eserlerin bulunduğu kütüphaneler de yerle bir oldu. Onlardan biri de mazisi 1.400 seneye önceye uzanan Büyük Ömer Camii’ne (Gazze Ulucamii) ait tarihî kitapların da olduğu El Yazmaları ve Eski Eserler Dairesiydi.

Filistinli ekipler, ateşkesin ardından geçtiğimiz günlerde Gazze’nin kalbindeki Kubbetü’s-Saada binasında yer alan kurum kütüphanesindeki 8 binden fazla kıymetli eserin yaklaşık yarısını moloz yığınlarının arasından çıkararak muhafaza altına almayı başardı. Eserlerin diğer yarısı ise heba oldu. Kurtarma çalışmasına çeşitli Avrupalı vakıflar da destek verdi.

BİNLERCE NADİR KİTAP YOK OLDU

Kurtarma çalışmasını anlatan Filistin Vakıflar ve Din İşleri Bakanlığı El Yazmaları ve Eski Eserler Dairesi Müdürü Dr. Abdullatif Abu Hashem “El Yazmaları ve Eski Eserler Dairesi’nin yeri olan Gazze’nin kalbindeki Kubbetü’s-Saada binası, Aralık 2023’te savaşın başlangıcında bombalandı. Bina tamamen yıkıldı ve binlerce nadir kitap, kayıt ve belgeyi kaybettik. Savaşın sonuna kadar bekledik ve ateşkes ilan edildikten sonra Filistin Vakıflar Bakanlığı ve Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı bir arama ekibi gönderdi. Mühendis Hanin Al-Amsi başkanlığındaki seçkin bir ekibin çabalarıyla el yazmalarını, enkazın altından çıkardık” diyor.

Binada bulunan eserleri tespit etmeye çalıştıklarını ifade eden Dr. Abu Hashem, kitapların kıymetini ise şu sözlerle anlatıyor: “Bunlar Güney Filistin ve Gazze âlimlerine ait, bazıları uluslararası kütüphanelerde bile bulunmayan önemli ve nadir el yazması eserler. Kitaplar, Gazze’nin tarihini ve âlimlerinin şehirdeki akademik ve kültürel harekete katkısını ortaya koymakta” ifadelerini kullanıyor.

Türkiye