Azerbaycan ile Ermenistan arasında yirmi yılı aşkın süredir devam eden Yukarı Karabağ sorununun çözümü için tarafların son zamanlarda ağır silahlar kullandığı belirtiliyor.

1991-1993 yıllarında, Ermenilerin Yukarı Karabağ ve çevresindeki illeri işgal etmesinden sonra 1994'te imzalanan ateşkes anlaşmasına rağmen ne bölgede silah sesleri sustu ne de sorunun çözümünde mesafe alınabildi.

Yukarı Karabağ sorunu, Sovyetlerin dağılmasının ardından Ermenilerin bu bölgelerde hak iddia etmesiyle başladı ve Ermeniler 1991'de başlattıkları saldırılarla Hankendi'ni, 1992'de Hocalı ve Şuşa'yı işgal etti. Daha sonra Laçın, Hocavend, Kelbecer ve Ağdere'yi de ele geçiren Ermeniler, 1993'te Ağdam'a girdi. Ağdam'ı, Cebrayıl, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan illerinin işgali izledi. 

Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si işgal edilirken, 1 milyona yakın insan da doğduğu toprakları terketmek zorunda kaldı. 

Taraflar, 4-5 Mayıs 1994'te, Bişkek'te, Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamentolararası Meclisi, Kırgızistan Cumhuriyeti'nin Parlamentosu, Rusya'nın Federal Meclisi ve Dışişleri Bakanlığının inisiyatifiyle Bişkek Protokolü diye bilinen ateşkes anlaşması imzaladı. 

Bişkek Protokolünün imzalanmasından günümüze kadar geçen 21 yılda yaşanan ateşkes, kağıt üzerinde kaldı ve çatışmalarda her iki taraf da kesin rakam verilmeyen fakat sayıları binlerle ifade edilen askerini kaybetti. 

Uluslararası kuruluşlar çözüm bulamadı

Sorunu çözmek için oluşturulan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu'nun girişimlerinden de bugüne kadar sonuç alınamadı.

Belli aralıklarla her iki ülkeyi ziyaret eden ve yetkililerle görüşen Minsk Grubu'nun Rus, Fransız ve ABD'li Eşbaşkanları her defasında taraflara ateşkes ihlali yapmama uyarısında bulunmakla yetindi. 

Çözümsüzlük çatışmaları artırdı

Yirmi yılı aşkın süre çözüm bulunamayan Yukarı Karabağ sorununda taraflar giderek sertleşmeye başladı. Son günlerde yaşanan çatışmalar nedeniyle her iki tarafta hem askeri hem de sivil kayıplar yaşandı. Azerbaycan Savunma Bakanlığının açıklamalarından derlenen bilgilere göre sadece eylülde Ermenistan 3 bin 574 kez ateşkes ihlali yaptı. Azerbaycan ise 4 bin 232 kez cevap ateşinde bulundu.

AA