Bismillahirrahmanirrahim

اُولٰۤئِكَ عَلٰى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ 1

Bu cümledeki nüktelere işaret eden me'hazlar şunlardır:

1. Evvelki cümle ile bu cümlenin nazmı.

2. اُولٰۤئِكَ 2 ile işaret-i hissiye.

3. اُولٰۤئِكَ 'deki uzaklık.

4. عَلٰى 3 'daki ulviyet.

5. هُدًى 4 'deki tenkir.

6. مِنْ 5

7. رَبِّهِمْ 6 'deki terbiyeden ibaret yedi me'hazdır.

BİRİNCİSİ: Bu cümleyi mâkabliyle bağlayan münasebetlerdir.

Birinci münasebet: Bu cümle mâkablinden neş'et eden üç suale cevaptır.

Birincisi: Hidayetten neş'et eden o güzel vasıfları lâbis olarak hidayet tahtı üstünde oturan o şahısları görmek isteyen sâile cevaptır.

İkincisi: "O adamların hidayete istihkak ve ihtisasları nedendir?" diye sual eden sâmie cevaptır. Yani illet, sebep, اُولٰۤئِكَ ile işaret edilen vasıflardır.

S - Sâbıkan mezkûr vasıfların tafsilen zikirlerini اُولٰۤئِكَ kelimesindeki icmalden daha vâzıh bir surette sebebi gösteriyor.

C - İcmal, bazan tafsilden daha vâzıh olur. Bilhassa matlup, birkaç şeyden mürekkep olduğu zaman, sâmiin gabaveti veya nisyanı dolayısıyla, o mürekkebin eczasını mezc etmekle sebebi çıkarmak müşkül olur.

Üçüncüsü: "Hidayetin neticesi, semeresi ve hidayetteki lezzet ve nimet nedir?" diye sual eden sâile cevaptır. Yani, hidayette saadet-i dâreyn vardır. Hidayetin neticesi, nefs-i hidayettir. Hidayetin semeresi, ayn-ı hidayettir. Zira, hidayet haddizatında büyük bir nimettir ve vicdanî bir lezzettir ve ruhun cennetidir. Nasıl ki dalâlet ruhun cehennemidir; öyle de وَبِاْلاٰخِرَةِ 7 âhiretin felâh ve saadetini intaç eder.

Dipnot-1: "İşte onlar, Rablerinden gelen bir hidayet üzeredirler." Bakara Sûresi, 2:5.
Dipnot-2: İşte onlar… (bk. Nahv/İsm-i İşâret)
Dipnot-3: …üzere, …üzerinde (bk. Harf/Cerf harfleri)
Dipnot-4: Bir hidâyet.
Dipnot-5: …den (bk. Harf/Cer harfleri)
Dipnot-6: Rableri.
Dipnot-7: Ve âhirete…

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz