Dr.Tarık Abdülcelil-Kahire

El-Ezher’in kuruluşunun üzerinden bin yıl geçti. Bu süre içinde el-Ezher, sadece Mısır’ın değil, aynı zamanda tüm İslam dünyasının, hem sosyal hem siyasal hem de bilimsel hayatında, çok etkili rol oynamıştır. Maruz kaldığı krizlere ve olumsuzluklara rağmen el-Ezher, dünya tarihinde benzeri kurumlar içerisinde sürekliliği en fazla olandır. Bu uzun var oluş sürecinde doğal olarak yükselişler yanı sıra duraklamalar, hatta bazen düşüşler de. Ancak yerinde sayışları ve geriye gidişleri, uluslar arası başarıları ve dini alanda olumlu katkıları yanında daha kısa bir zaman dilimi için söz konusudur.

Evet, 82 yaşındaki Ezher şeyhi, Şeyh Muhammed Seyyid Tantavi ( Allah c.c. yaptığı hayırlı işlerini kabul etsin, taksiratını affetsin ve mekânını cennet eylesin) dünyamızdan ebedî âleme göçtü. 14 yıl şeyhlik yaptı. Bu on dört yıl, uzun bir zaman gibi gelebilir, ancak Ezher’in yaşına bakıldığında kısa bir süre.

Tantavî’nin bu sürpriz vefatı ardından akla gelen en önemli soru şudur: Tüm dünyada Müslümanlar zorluklarla dolu bir dönemden geçerken, hem Mısır’ı, hem Arap ve İslam dünyasını etkileyen bir nitelik taşıyan bu yüce makama, el-Ezher Şeyhliğine acaba kim getirilecek?

Şüphesiz ki el-Ezher Mısır’ı, İslam dünyasında önemli bir konuma getirmiş; hem Araplar nezdinde, hem de uluslar arası düzeyde ona ayrıcalıklı bir yer kazandırmıştır. Ancak geçen yıllarda, özelde Mısır genelde de Ortadoğu’da meydana gelen ekonomik, sosyal ve siyasi şartlar nedeni ile bazı değişiklikler oldu. Bu değişiklikler, Ezher’in rolü açısından da bazı farklılıklar yaşanmasını beraberinde getirdi.

Ezher dini, İslami ve uluslararası bir kurum olarak, dünya çapında dini, siyasi ve kültürel arenada çeşitli yaptırımlara sahiptir. İslam dininin ve diğer semavi dinlerin de hamisi konumundadır. Özellikle din adına savaşların ve terörle mücadele kapsamında yanlış uygulamaların yaşandığı bir ortamda, dünya güvenliğine, barış ve istikrarına katkısı azımsanmayacak kadar fazladır.

Örneğin bugün Batı konuşabilecek, masaya oturabilecek güçlü tek bir temsilci bulamıyor. İslamı temsil eden çok sayıda cemaat, örgüt, kurum ve birey var. Danimarka’daki karikatür krizinde yaşananlar, İslam dünyasının çaresizliğini göstermiş oldu.

Bu durum Ezher’in başına getirilecek yeni Şeyhin ne kadar önem arzettiğini göstermektedir. Üniversiteye eski değer ve önemini tekrar kazandırabilecek, farklı İslami fraksiyonların güven ve kabulünü kazanabilecek, farlılıkları çeşitlilik olarak görecek, programı ve belli bir metodolojisi olan, ilmi kapasite ve güce sahip bir şeyhe ihtiyaç vardır.

Mısır kamuoyunda Merhum Şeyh Muhammed Seyyid Tantavi’den boşalan makam için birkaç kişinin adı geçmektedir. Bunlar, Cumhuriyet Müftüsü Dr. Ali Cum’a, Ezher Üniversitesi Başkanı ve eski müftü Dr. Ahmet et-Tayyib, Ezher Üniversitesi eski başkanı Dr. Ahmet Ömer Haşim. Sızan bazı haberlere göre bir diğer aday da şu anki Vakıflar Bakanı Dr. Mahmut Hamdi Zakzuk.

Yalnız liste başı olan ve fazlaca şanslı görünen aday Dr. Ali Cum’a’dır. Çünkü son zamanlardaki teamüller Cumhuriyet Müftüsünün, Şeyhliğe getirildiğini göstermektedir. Tantavi böyle olduğu gibi, selefi Ca’du’l-Hak Ali Ca’du’l-Hak da aynı durumdaydı.

Ali Cum’a’nın Ezher uleması arasındaki saygınlığı  ve fetva konusundaki derinliği küçümsenecek gibi değildir. Aynı zamanda Ali Cum’a Mısır’da en meşhur sufi tarikatlardan Ca’feriyye tarikatına mensuptur. Tarikatın kurucusu, eş-Şeyh Salih el-Ca’feri’dir.

İkinci olarak Dr.Ahmet et-Tayyib, Ezher Üniversitesi Rektörü ve eski Cumhuriyet müftüsü, Sufi Tarikatlar Yüksek Meclis Üyesi ve aynı zamanda babasının Asvan’da kurduğu Halvetiyye tarikatının halefidir.

Üçüncü sıradaki aday, Dr. Ahmet Ömer Haşim, Ezher Üniversitesi eski rektörü, şu an Millet Meclisinde Dini Komisyon Başkanı, Sufi Tarikatlar Yüksek Meclis Üyesi ve aynı zamanda Rufai tarikatının başkan yardımcısıdır.

 Dördüncü  aday, Dr. Mahmut Hamdi Zakzuk, Vakıflar Bakanı, adaylar arasında siyasiler tarafından en şanslı görülen aday.

Ezher şeyhinin seçimi, şüphesiz siyasi hesaplar, birtakım görüşmeler ve tartışmalar sonucunda karar verilecek bir meseledir. Önemli olan, her kim bu yüce görevin başına getirilirse getirilsin, geçmiş yıllarda çıkan olumsuz durum ve açıklamalarla zihinlerdeki kötü ve eksik Ezher imajını silmek zorundadır. Ayrıca siyasi otoritenin boyunduruğu altına asla girmemeli ve tarih sayfasında yok olup gitmemek için yeniliklere, yenilikçi düşüncelere açık olmalı ve yeni dünya düzenini de göz önünde bulundurarak çalışma gayretinde olmalıdır.

Dünya Bülteni