240 gün süren Avustralya orman yangınlarında 34 insan öldü, 3 bin ev kül oldu. Muhtemel insan hatasının ürünü bu dev yangının en çok etkilediği ise hayvanlardı.

Aylarca kontrol altına alınamayan yangını, yerinden yurdundan edilen insanlar ile hayvanları ve bilhassa alevlere esir düşen koalaları konuşup durdu dünya.

Tüm bunların yanında sevindirici gibi görünen bir haber vardı. O da vombatların kahramanlığı.

Avustralya'nın güneydoğusunda yaşayan, boyları bir metreyi bulan, 25-30 kilo ağırlığındaki bu hayvanların, geride hayli kötü anılar bırakan yangında ne kahramanlık ettiklerini anlatmadan evvel öncesinde olup bitene kısaca bir bakmak gerek. Yani şu ürkütücü rakamlara...

3 milyar hayvanı yok eden yangın

Doğal Hayatı Koruma Vakfı'na (WWF) göre 3 milyar koala, kanguru ve Avustralya'ya özgü hayvanlar mega yangınlarda kaybetti hayatını. 143 milyonu memeli, 2,46 milyar sürüngen, 180 milyon kuş, 51 milyon kurbağa 2019'da başlayan alevlerden etkilendi. Sydney Üniversitesi'nin yaptığı son araştırma da bu rakamlara işaret ediyor.

Tünel kazma uzmanı hayvan: Vombat

Vombatlar bir nevi yer altı dünyasının mimarları. Yangınların etkili olduğu alanlarda diğer hayvanları kendi kazdığı tünellere yönlendirip kurtardıklarına ilişkin rivayetler sosyal medyada çokça paylaşıldı.

Hemen her paylaşımın altında yazan alevlerle savaşın kahramanı olduklarıydı. Hatta kimileri insanların onlardan öğreneceği çok şey olduğunu bile söyledi.

Gerçek şu ki; vombatlar 90 metrelik, yirmiden farklı girişi olan tünelleri inşa edebilme becerisine sahip. 

Yangın esnasında arama kurtarma çalışmalarına katılan görevliler, vombatların diğer hayvanların yangından kurtulması için önemli rolü olduğunu söylüyor. Zira söz konusu tünellerde yeryüzüne göre sıcaklık hayli düşük. Öyle ki; dışarıda hava 24 dereceyken tünellerde sıcaklık bir dereceye kadar inebiliyor.  Bunun anlamı yangından kaçmaya çalışan diğer hayvanlar için hayat kurtatan sığınaklar demek. Vombatların açtığı bu yer altı yolları pek çoğu için barınma/bekleme merkezi oldu.

Kurtarma operasyonunda ter dökenler hiç yanmış vombata rastlamadıklarını, o tünellerden içeri tavşanların, sürüngenlerin ve hatta bir kangrunun bile girdiğine tanıklık ettiklerini ifade ediyor.

Vombat bakıcısı John Creighton, National Geographic'e verdiği röportajda, ocak ayında ormanlık alana çıktığında dışarıda birçok yaralı ve ölü hayvan görmeyi beklediğini; fakat dışarı çıktığında kazdıkları tünellerin başında sessizce oturan vombatlardan başka bir hayvana rastlamadığını söylüyor.

Gerçekten diğer hayvanlara yol gösterdiler mi?

Peki ya vombatların diğer hayvanları yönlendirmesi? İşte bu neredeyse imkansız. Yani sosyal medyada "hikaye edilen" kısım aslında tam olarak bu. Vombat Vakfı yöneticisi Jackie French anlatıyor:

Bu hayvanlar çok dar görüşlüdür. Genellikle önlerinde ne olduğuna ve neyin önemli olduğuna odaklanırlar. Tıpkı yiyecek gibi. İşte bu sebeple diğer hayvanları yuvalarına götürmeleri çok güç. Zaten doğadaki diğer hayvanlar da vombatların yönlendirmesine ihtiyaç duymayacak kadar akıllılar. Yani vombartların inşa ettiği tünellerin varlığını bilip, kendilerine sığınak arayacak kadar zekiler.

Yine de ortada bu denli ağır kayıp olmasına karşın Avustralya’da kurtarılan pek çok canlı türü yaşamlarını vombatlara borçlu. 

İndependen Türkçe