(Bediüzzaman Said Nursi Hazretlerinin İŞÂRÂT RİSALESİ adlı eserinden bölümler.)

İşârât
Telif Tarihi: 1339 (Bu tarih Rûmî ise, 1923; Hicrî ise, 1921 tarihine tekabül eder.)

İlk Baskı:
Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, İstanbul 1339

İfade

Bundan altı sene evvel, şu zelzelenin bidayetinde İşârâtü'l-İ'câz tefsirini yazarken, وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ 1 beyanı sadedinde, şu risaledeki fehmimi aynen yazmıştım. Zaman fehmimi teyid ettiğinden neşrediyorum. Zeyli perakende hakikatlerden bir âşuredir.

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ

Şu cümle-i âliyenin itnâbında bir îcâz-ı i'câzî var. Çünkü يَتَصَدَّقُونَ 2 veya يُزَكُّونَ 3 gibi kısa bir cümleye bedel bunu ihtiyar etmesinden, sadakanın şerait-i makbuliyetini fehme ihsas ve nükât-ı hüsnünü ihsan ediyor.

Sadaka beş şartla tam sadaka olabilir.

Birincisi:

Sadakaya muhtaç olacak derecede tasaddukta israf etmemektir.

Şu şarta imâen, مِمَّا 'daki min-i teb'îziyeyi menar etmiştir.

İkincisi:

Kendi malından vermeli; yoksa Ali'den alıp Veli'ye vermemeli. Şuna işareten, hasrı ifade eden مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ 4 'deki takdimi ayar etmiştir.

Üçüncüsü:

Minnet etmemektir. Buna remzen, رَزَقْنَا 5 'deki hakiki mâlik kim olduğunu ve sadaka veren yalnız vasıta olduğunu göstermekle, şu şarta medar etmiştir.

Dördüncüsü:

Tıyb-ı nefis ile, rıza-i kalb ile olmalı; havf-ı fakr ile olmamalı. Şuna telvihan, رَزَقْنَا 'daki nun-u azametle اَنَا الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ 6 mânâsını remzedip şu şarta emâre etmiştir.

Beşincisi:

Sadakayı alan sefahatte değil, belki nafakasında ve hâcât-ı zaruriyesinde sarf etmeli. Şuna telmîhan, يُنْفِقُونَ 7 'un maddesini alâmet etmiştir.

Altıncısı:

Şart-ı kemâldir. Mala hasredilmemeli. Zira tasadduk malda olduğu gibi, ilimde, fikirde, fiilde de olur. Şu tâmime, lâfzındaki umum ile ima ve يُنْفِقُونَ 'deki ıtlak ile işaret etmiştir. Çünkü, makam-ı hıtâbide ıtlak, ta'mimdir.

Dipnot-1: "Kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah yolunda bağışta bulunurlar." Bakara Sûresi, 2:3.
Dipnot-2: Sadaka verirler.
Dipnot-3: Tezkiye ederler (temizlerler).
Dipnot-4: "Kendilerine rızık olarak verdiklerimizden." Bakara Sûresi, 2:3.
Dipnot-5: Rızık olarak verdik.
Dipnot-6: "Şüphesiz ki rızık veren, mutlak kudret ve kuvvet sahibi olan ancak Benim (Allah)." (Ayrıca bk. Zâriyat Sûresi, 51:58.)
Dipnot-7: "Bağışta bulunurlar." Bakara Sûresi, 2:3.