"Üsküdar'da Yer Gök Kitap" temasıyla düzenlenen 6. Üsküdar Kitap Fuarı'nda şair ve yazar Ali Ural, "Teşbihte Hata Olur" başlıklı bir konuşma yaptı.

Ural, insanın diğer bütün varlıklardan farklı olarak düşünme ve konuşma kabiliyeti olduğunu belirterek, "Konuşmak, insanın tabiatının bir parçası oldu. Konuşmayı insandan aldığımız zaman, insandan çok şey eksildi. Fakat insan, tabiatıyla sınırlı kalmak istemez, tabiatını aşmak ve geliştirmek vardır, insanın özünde. İşte bu yüzden, medeniyet denilen oluşum insanın yetinmeyişi yüzünden oluştu. Çünkü insan yeryüzünü yeniden inşa ve imarla mükellef kılındı. Bu yüzden de kelimeler insana yetmedi ve insan idrakinin sınırlarını da geliştirmek istedi. Tam da burada şair ve yazarlara ihtiyaç duydu." diye konuştu.

Edebiyatın ne olduğunu iyi idrak etmiş toplumların içlerinden şair çıktığında bunu büyük bir sevinçle kutladıklarını anlatan Ural, şairlerin ve yazarların görevlerinin insanların daha önce görmediklerini göstermek olduğunu söyledi.

Ural, insanın eşyaların birbirleri arasındaki ilişkiyi ararken her şeyin her şeye benzediğini fark ettiğine ve benzetmelerin bu şekilde ortaya çıktığına işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Benzetmeler şaşırtıcıdır. 'Nasıl olur da bu iki varlık arasında böyle bir benzetme yapıyorsun?' dedirtir. Ahmet Haşim, 'Müthiş Bir Böcek' başlıklı yazısında tahtakurusunu sırtında çuvalıyla kaçan bir hırsıza benzetiyor. Normalde böyle bir benzetmeyi insan yapabilir mi? Bu nasıl bir iniltidir? Nasıl uzak bir iniltidir? Buradaki çuval, böceğin emdiği kandır. Işık vurduğunda hırsız da kaçıyor, tahtakurusu da benzeme yönü bu. Teşbihin 4 ayağı var, benzeyen, benzetilen, benzeme yönü ve benzeme edatı. Ancak edebiyat öyle bir şeydir ki eksilttikçe gücü artar. Bazen bu 4 unsurun birini ya da birkaçını atar şair, doğrudan doğruya benzetir. Baktı ki insan her şey bir başka şeye bir parça benziyor. O zaman birden fazla şeyle akraba olduğunu fark etti insan. Aynı bütünün parçaları arasında benzerlikten doğan ne olabilir? Aynı bütünün parçaları olabildiğini bilmek, güven veriyordu insana. Benzetmede genelde zayıf olan güçlü olana benzetilir. Zayıfın güçlüyle iniltisi kuruluyor, benzetme yaparak. Böylece güçlüyle güçsüz arasında bir denge sağlanarak, zihinsel bağlamda bir adalet tesis ediliyor."

İnsanın öğrendikçe bilmediklerinin çoğaldığına dikkati çeken Ural, benzetme sayesinde insanın varlıkların ve olayların doğasını tam olarak çözememesi psikolojisinin hafiflediğini ve anlamanın kolaylaştırıldığını dile getirdi.

aa