Bismillahirrahmanirrahim

وَبِاْلاٰخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ 1 Bu âyet, haşir meselesine işarettir. Haşrin ispatı hakkında feyz-i Kur'ân'dan fehmettiğim ve başka bir risalede 2 tafsilâtıyla zikrettiğim on burhanın hülâsasına burada işaret edeceğiz. Şöyle ki:

Kast ve iradeden doğan bir nizam-ı ekmel vardır. Hilkat ve yaratılışta tam bir hikmet hükümfermâdır. Âlemde abes yok, fıtratta israf yok. Bu şahitleri tezkiye eden, istikrâ-ı tamdır ki, her fen, mevzuu bulunduğu nev'in nizamına bir şahid-i âdildir.

Ve keza, yevm ve sene vesaire gibi her nevide, nev'î bir kıyamet-i mükerrere vardır.

Ve keza, beşerdeki istidat, kıyamete bir remizdir.

Ve keza, beşerin gayr-ı mütenahi meyil ve emelleri, kıyameti ister.

Ve keza, Sâni-i Hakîmin rahmet hazinesinin mahall-i sarfı, ancak kıyamet ve haşirdir.

Ve keza, sıdk ve emanetle maruf Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâm, sarahaten ilân ediyor.

Ve keza, Kur'ân-ı Mu'cizü'l-Beyan وَقَدْ خَلَقَكُمْ اَطْوَارًا3

وَمَا رَبُّكَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ4 âyetleriyle ve bu âyetlerin emsaliyle haşrin vukuunu kat'iyetle ispat ediyor.

Dipnot-1: "Onlar âhirete de kesin olarak inanırlar." Bakara Sûresi, 2:4.
Dipnot-2: Bu burhanlar, Mesnevi-i Nuriye'nin Lâsiyyemalar bölümünde, Yirmi Dokuzuncu ve Onuncu Sözlerde daha geniş bir şekilde açıklanmıştır.
Dipnot-3: "Oysa, sizi türlü merhalelerden geçirerek O yaratmıştır." Nuh Sûresi, 71:14.
Dipnot-4: "Rabbin, kullara zulmedici değildir." Fussilet Sûresi, 41:46.

Bediüzzaman Said Nursi
İşârâtü'l-İ'câz