Kimliklerdeki din hanesinin 'din ve vicdan özgürlüğü'ne aykırı olduğuna hükmeden mahkeme, bu bölümün tamamen kaldırılması gerektiğini açıkladı. İspanyol hâkim Cabral Barreto, karara 'AİHM yetkisini aştı' gerekçesiyle muhalefet şerhi koyarken, eski Diyanet İşleri Başkanı Said Yazıcıoğlu, mahkemeyi yeni bir din ihdas etmekle suçladı. Erikli Baba Kültür Derneği Başkanı Metin Tarhan, Alevîlerin talepleri arasında bu yönde bir istek bulunmadığını söyledi. Alevî Bektaşî Federasyonu Genel Başkanı Ali Balkız ise hükümeti, kararı uygulamaya davet etti.

AİHM, kimlikten din hanesinin kalkmasını istedi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), nüfus cüzdanından din ibaresinin kaldırılmasını istedi. Kimliklerde din hanesinin bulunmasının 'din ve vicdan özgürlüğü'ne aykırı olduğuna hükmeden Strasbourg Mahkemesi, bu hanenin tamamen kaldırılması gerektiğine hükmetti. AİHM, nüfus cüzdanının din hanesine İslam yerine Alevi yazdırmak isteyen Sinan Işık adlı vatandaşın 2005 yılında yaptığı başvuruyu dün karara bağladı. Mahkeme, din ya da inancı ifşa etme özgürlüğünün olumsuz bir yönü olduğunu, kişinin din ve inancını açıklamak zorunda olmadığını belirtti.

AİHM başvurunun ardından Türk hükümetinin 2006'da bu alanda yaptığı yasal reformu da dikkate almadı. Söz konusu reformla, nüfus cüzdanlarında dinini yazmak zorunlu olmaktan çıkarılmıştı. Reformu yetersiz bulan Mahkeme, nüfus cüzdanında din hanesini boş bırakan başka dinlere mensup vatandaşların aleyhine sonuçlar doğurabileceğine hükmetti. Bu nedenle, din hanesinin zorunlu veya opsiyonel olmasının önem taşımadığı, tamamen kaldırılması gerektiği kaydedildi. AİHM'nin karar metnindeki Alevilik tanımlaması da dikkat çekti. Mahkeme, Aleviliği "İslam öncesi inanışlar ve sufizmden etkilenmiş bir inanç" olarak tanımlarken, Aleviliğin 'kimilerince ayrı bir din, kimilerince İslam'ın farklı bir formu' olarak yorumlandığını savundu.

Sinan Işık, 2004'te Türkiye'de mahkemeye yaptığı başvuruda, nüfus cüzdanındaki din hanesine "Alevi'' yazılmasını istemişti. İzmir Mahkemesi, Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan aldığı görüş doğrultusunda, Aleviliğin başlı başına bir din olmadığı gerekçesiyle başvuru yapan kişinin şikâyetini reddetmişti. Işık, AİHM'ye yaptığı başvuruda, adil yargılanma ve ayrımcılığın yasaklanmasıyla ilgili maddelerin de ihlal edildiğini ileri sürmüştü.

İspanyol hakimi Cabral Barreto: Bu kararla AİHM yetkisini aştı
İspanyol hâkim Cabral Barreto, nüfus cüzdanından din hanesinin silinmesi kararına 'AİHM'nin yetkisini aştığı gerekçesiyle' muhalefet şerhi koydu. Türk hükümetinin 2006'daki reformunun ardından davacının mağdur konumunu kaybettiğini savunan Barreto, nüfus cüzdanında din hanesini boş bırakma serbestisiyle davacının talebinin iç hukuk yollarıyla gerçekleştiğini kaydetti. Barreto, nüfus cüzdanından din hanesinin silinmesi gerektiği yönündeki AİHM içtihadının, Türk devletinin iç işlerine karışmak anlamına geldiğini aktardı.

Eski Diyanet İşleri Başkanı Said Yazıcıoğlu: Karar yanlış, Alevîlik din değil
Kimliklerde din hanesinin olduğu yere din yazılıyor, mezhep yazılmıyor. Alevilik din değildir, Aleviliği din olarak gören bir kesim de yok zaten, varsa da doğru bir yaklaşım değil. Kararı yanlış buluyorum. Kararı veren mahkemenin, bu konuya ne kadar vâkıf olduğu da tartışılır. Bu yeni bir din ihdas edilmesi gibi bir durum ve yanlış bir karar.

Erikli Baba Kültür Derneği Başkanı Metin Tarhan: Böyle bir talebimiz olmadı
Kimliklerde geçmişte bir mezhep hanesi vardı, biz ona da karşı çıkıyorduk. Bir insan Alevi ise kimliğine onu yazdırmakla bir kimlik şahsiyeti kazanmıyor. Alevilerin demokratik talepleri var. Bu talepleri arasında "Alevilik de kimliğe yazılsın" diye bir şey yok. Demokrasinin teamüllerine de aykırı. Din hanesinin olmasına da gerek yok.

Alevi Bektaşi Araştırmaları Merkezi Direktörü Şenol Kaluç: Ciddi bir problem oluşturuyordu
Nüfus cüzdanında din ibaresinin bulunması, içerik itibarıyla iyi niyetli bir uygulama değildi. Türkiye gibi önyargıların güçlü ve kuvvetli olduğu bir ülkede ciddi problem oluşturuyor. Dışlanılmışlık düşüncesi ve önyargılardan kaynaklanan sorunlar yaşanıyor. Kimliklerden bu ibarenin kaldırılması lazım.
Zaman