AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'nin ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Irak'ta özellikle Necef ve Nasıriye kentlerinde son 24 saatte şiddetin artması sonucu 40'tan fazla kişinin yaralandığına dikkati çekildi. 

Açıklamada, "Güvenlik güçlerinin göstericilere karşı atış mühimmatı kullanması kabul edilemez. Suçluların sorumlu tutulması gerekir." ifadesine yer verildi.

Ekim ayında başlayan gösterilerde yaklaşık 400 kişinin hayatını kaybettiği ve 15 bin kişinin yaralandığı anımsatılan açıklamada, basın ve ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı eylemlerden de kaçınılması gerektiğinin altı çizildi.

Açıklamada, göstericiler ve hükümet arasında kapsayıcı diyaloğun krizi çözmek için tek yol olduğu belirtilirken, Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu'nun çabalarının desteklendiği kaydedildi.

Gösteriler nasıl ve neden başladı?

Bağdat ve güneydeki Basra, Nasıriye, Meysan, Kadisiye ve Babil kentlerinde binlerce kişinin sokağa çıkmasıyla 1 Ekim'de başlayan gösteriler, ülkenin orta ve güneyinde birçok kente sıçradı.

Irak'ta yaklaşık iki aydır devam eden hükümet karşıtı gösterilerde 350'den fazla kişinin hayatını kaybetmesi, şiddet olaylarının her geçen gün tırmanması ve son olarak en yüksek dini merci Ali es-Sistani'nin seçim çağrısı, Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi'yi istifaya götürdü.

ABD'nin 2003'te ülkeyi işgaliyle kurulan devlet düzenindeki bozukluk, hükümette yer alan etnik ve dini temelli siyasi oluşumların kamu faydası yerine grup çıkarlarını öncelemesi toplumda rahatsızlık yarattı. Ülkede yolsuzluğun ciddi boyutlarda olması da topumda huzursuzluğa yol açtı.

Dünya Şeffaflık Örgütüne göre, Irak 180 ülke arasında 168'inci sırada bulunuyor. Ülkede 2003'ten bu yana 450 milyar dolarlık kamu fonunun kayıp olduğu iddia ediliyor.

Irak, kanıtlanmış petrol rezervleri açısından dünyada 4'üncü sırada yer alıyor. Ülkede elektrik, su, sağlık, ulaşım gibi temel kamu hizmetleri oldukça yetersiz. Dünya Bankasının 2014 verilerine göre, 40 milyonluk nüfusun neredeyse dörtte biri günde 1,90 dolar gelirle yaşıyor.

Verilere göre ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 75'i, 35 yaşın altında bulunuyor. Irak'ta genç işsizlik oranının geçen yıl yüzde 20'lere ulaşması öfkeyi artırıyor. Ülkede 83 bine yakın yabancı uyruklunun çok yüksek maaşlı işlerde çalışması da tepki çeken nedenlerden biri.

AA