Nargilenin zararlarını anlatmak için kampanya başlatan Yeşilay Derneği Başkanı İhsan Karaman, özellikle son yirmi yılda hızla yayılan nargilenin sanıldığının aksine masum olmadığını söylüyor ve ekliyor: Yaptığımız anket çalışmasında halkın yüzde 31'inin nargile efsanelerine inandığını gördük, 15- 24 yaş arasındaki kişilerin ise yüzde 11.3'ü nargile içiyor.'

 

Son yıllarda nargile içilen mekanların sayısı hızla artıyor. Bu mekanların müdavimleri ise özellikle gençler. Zararı konusunda ise kafalar karışık. Siz de sık sık çevrenizden ''Sigara mı içiyorum, içtiğim bir nargile, hem sigara gibi zararlı da değil' lafını çok duymuşsunuzdur. Geçtiğimiz haftalar Yeşilay Derneği'nin başlattığı nargile kampanyası hiç de böyle demiyor oysa. Nargilenin zararları yanında, mekanlarda elden ele gezen nargilenin ne tür hastalıkları da beraberinde taşıdığına dikkat çekiyor. Biz de ''sessiz bir düşman'' olarak elden ele gezen nargilenin ne tür tehlikeleri taşıdığını işin uzmanına sorduk. Yeşilay Derneği Başkanı İhsan Karaman şarkılarda bile oldukça ''güzel'' duran nargilenin çok da dile gelmeyen ''çirkin'' yüzünü anlattı. Özellikle nargile müdavimlerini okusun, isterdik.

 

Zararlı alışkanlara baktığımızda sigara ve içki daha ön planda geliyor. Nargile toplumda daha az kullanılıyor. Nargile ile ilgili bir kampanya yapmak nasıl gündeminize girdi?

 

Tütün ve tütün ürünleri noktasında en çok mücadele ettiğimiz şey bunları pazarlayan ve bundan para kazanan endüstridir. Tütün endüstrisi kârını arttırmak için insanların zararı pahasına pazarlama teknikleri kullanır, zararlarını gözden uzak tutmaya çalışır, reklam ve promosyon yapar. Bütün dünyada buna karşı bir mücadele gösteriliyor ve büyük bir başarı kazanıldı eskiye göre. Ülkemizde de sigaraya karşı büyük bir başarıya ulaşıldı. Fakat bu arada tütün endüstrisi taktik değiştirdi ve kaybettiği pazar payını yeniden kazanmak için yeni ürünler aradı. Bunların biri nargiledir birisi de elektronik sigara.

 

 

 

90'lı yıllardan itibaren özellikle ülkemizde ama doğu ülkelerinin bir çoğunda da nargilenin bir salgın gibi yayıldığını gördük. Bunu aslında Türkiye'deki herkes az çok bilir. 20 sene önce nargile ne durumdaydı şimdi ne durumda? Nargile kafe diye bir kavramla tanıştık. Birçok yerde nargile içiliyor. Özellikle bazı semtler nargile semtleri haline geldi.

 

Ne gibi argümanlar?

 

Bizim nargile efsaneleri dediğimiz şeyler. Nargile tütün ürünü değildir, bitkiseldir. Sigara kadar zararlı değildir. Sudan geçtiği için temizdir. Sipsi değiştirildiği için hastalık taşımaz. Ara sıra içildiği için alışkanlık yapmaz… gibi. Biz bir kampanya yapmaya karar verdiğimizde öncelikle değişik yaş gruplarından bin 282 kişi üzerinde bir anket yapıp farkındalıklarını araştırdık. Nargilenin zararları hakkında sigara kadar bilinç olmadığını tespit ettik. Halkın yüzde 31'i nargile efsanelerine inanıyordu. 15- 24 yaş arasındaki kişilerin yüzde 11.3'ü nargile içiyordu. Yüksek bir rakama ulaşmış. Kampanyayı başlattık.

 

 

Kamu spotları var. Sosyal medyada kullandığımız viral filmler çektik. Bilboardlar, köprü üstleri gibi yerlerde büyük afişlerimizle uyarıyoruz. El ilanlarımız var. Bir de gazetelerde broşür vereceğiz. nargilegercekleri.com internet sitemizi açtık. 5 farklı kamu spotumuzla Eylül sonuna kadar kampanyamız devam edecek.

 

 

Özellikle sosyal medyada bizim kamu spotlarını seyredenlerin nargile başlığı altında attıkları mesajlara bakıyoruz; bir çoğu olumlu. 'Nargileden iğrendim, soğudum, bıraktım' gibi mesajlar. İyi gittiği kanaatindeyim.

 

 

Yaptığımız anketten çıkan sonuçlara bakarsak yüzde 45 arkadaşıma özendim, yüzde 38 kokusu beni cezbetti diyor. Bu çok önemli çünkü tütün endüstrisinin bir oyunu var burada. Atalarımız nargile içerken tömbeki denilen tütünü kullanırlardı. Bu ağır, acı içimi olan bir şey. 90'lı yıllarda aromalı nargile tütünü piyasaya girdi. İçimi kolaylaştırmak için gençlerin damağına hitap edecek şekilde bir takım bitki aromaları, esanslar eklendi. Bu aslında zararı daha çok arttırdı. Çünkü tütünün yanmasından oluşan dumana, şekerli, aromalı maddelerin yanmasından oluşan zehirli kimyasallar eklendi. Böylece zararı 2 kat arttı ama aynı zamanda içimi de kolaylaştığı için kullanımı da 2 kat arttı. O nedenle bitkisel ya da değil demeden topyekün bir mücadele içine girmemiz lazım ki, bulaşıcı hastalıklar, nargile dumanı yoluyla alınan sigaranın 50 katı fazla duman içindeki 4000 kadar zararlı madde gençlerimizin ciğerlerine gitmesin.

 

 

 

Bütün zararlı alışkanlıklarda gençlere spor, sanat ve kültür faaliyetleri ile kendileri ve bedenlerini de yoracak meşgul edecek ve dimağlarını da, maneviyatlarını, ruhlarını tatmin edecek meşguliyetler öneriyoruz. Sanat, kültürel faaliyetler, insanlığa yardım gibi yüksek ideallere vakit harcamalarını tavsiye ediyoruz.

 

 

Sosyolojik açıklamasını bilemiyoruz ama ben kendi görüşüm olarak şunu söyleyebilirim muhafazakar kesimdeki gençler üzerinde kısıtlamalar ve yasaklamalar daha belirgin olarak ortaya çıkıyor. Buna alkol, uyuşturucu örnek verilebilir. Bunlardan zinhar uzak durmak üzere yetiştirilmiştir. Bu gençlerin bir kısmı sigara içer. Sigara ehveni şer gibi görülebilir. Nargile de aynı kategoride değerlendirilebilir. Alkol, uyuşturucu gibi değil. 'Arkadaşlarla takılıp muhabbet ediyoruz' düşüncesiyle başka bir alanda gördükleri manevi baskının daha serbest bir alanda patlak vermesi olarak yorumlayabilirim. Ama bu sadece gözlemsel bir yorum.

 

Nargile kafelerin yasaklanması döneminde yasağa gelecek tepkileri azaltmak için böyle bir kampanya başlattığınız iddialarına ne diyorsunuz?

 

Bir kere nargile kafelerin kapatılması diye bir şey yok. Kimse kapılarına mühür vurmuyor. Böyle bir kanun yok, tıpkı sigara içilen kafelerin kapısına mühür vurulmadığı gibi. Sadece nargileyi kapalı alanlarda bir tütün ürünü değilmiş gibi içiren ve sigaranın yaptığı zehirlemeyi nargile de yaptığı halde kanundaki boşluktan istifade edip bunu suistimal eden işletmecilere karşı yenibir düzenleme getirildi. Adı ne olursa olsun nargile de bir tütün ürünüdür. Tütünün tabi olduğu tüm kurallara tabidir.

 

 

 

Yeşilay üyesi olmadan, bu işin bayraktarlığını yapacak bilgi ve birikime sahip olmadan önce arkadaşlarla 15 günde bir, ayda bir, bir araya geldiğimizde bir hevesten ziyade bir arada otururken bir el meşgalesi konumunda nargile kullandım. Dolayısıyla nargilenin getirdiği kokuyu ertesi gün boğazınızdaki kötü tadı, getirdiği salgıları sekresyonu bilen bir insanım. Nargilenin nasıl elden ele gezdiğini bir kaç kişinin içtiğini bilen bir insanım. Damdan düşmüş durumdayım. Bu nedenle nargileyle ilgili her şeyi bilirim. Ama Yeşilay'la irtibatım olduğundan beri nargileye elimi sürmedim sürmem de