Uzm. Dr. Muhammed Mehtar, okulların açıldığı şu günlerde dikkat eksikliğine dikkat çekiyor…

 

 

Anne karnında iken başlayan sinir sistemi ve beyin gelişimini etkileyen ve ruhsal sorunlar gösteren bir rahatsızlık olarak ifade edebiliriz. Ortalama olarak her on çocuktan biri bu durumdan mustarip ve ciddi düzeye varabilecek sorunlar yaşamaya adaydır. Çeşitli sebepler ortaya konmasına rağmen genetik geçişin yaklaşık %75 olduğu biliyor muydunuz?

 

 

Çocuk ve ergenlerde görünen sorunlar;

 

*Çocuğunuz okulda uyum problemi mi yaşıyor?

 

*Uyum sorunları ile mi mücadele ediyorsunuz?

 

*performans düşüklüğünü hissediyor musunuz?

 

*Derslerinde zorlanıyor mu?

 

*Ödevleri yapmak istemiyor mu?

 

*Sınıfta sürekli konuşuyor mu?

 

*Sürekli hareket halinde olma veya kıpır kıpır olma hali mi söz konusu?

 

*Okula gitmek istemiyor mu?

 

*Unutkanlık mı yaşıyor?

 

*Eksik okuma veya yazma sorunu var mı?

 

*Çabuk sıkılıyor mu?

 

*Sinirli mi?

 

*Plan yapmakta zorlanıyor mu?

 

*Dağınık mı?

 

*Sürekli sözlere giriyor ve konuşmaları bölüyor mu?

 

Bu belirtiler aynı zamanda farklı psikiyatrik durumlarda (Depresyon, Kaygı Bozuklukları, Özel Öğrenme Bozukluğu, Zeka Geriliği, vs.) ortaya çıktığından deneyimli çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı tarafından tek tek ve işlevsellik üzerine etkisi, şiddeti, sıklığı ve süresi iyice değerlendirilmesi, tanı konulması ve uygun tedavi ve destek başlatılması gerekir.

 

 

En sık yapılan yanlışlardan genelde tedavinin hafta sonu veya tatil dönemlerinde özellikle yaz aylarında aile tarafından bırakılıp tekrar okulun açılması ile tedaviye başlamak için doktora başvurmaktır. Tedaviye ara verilmesi veya sonlanması ayrıntılı tıbbi ve ruhsal değerlendirme yapıldıktan sonra doktor tarafından karar verilmelidir.

 

Okul performansı dışında dikkat eksikliği, hareketlilik ve/veya fevrilik nedeniyle çeşitli ruhsal, toplumsal, gelişimsel, tıbbi, mesleki ve adli sorunlar da yer alabilir.

 

 

**Bu tarz çocuklarda diğer çocuklara göre daha fazla genel sağılık sorunları yaşarlar ve özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjiler, yeme ve uyku sorunları gözlemlenebilir.

 

** Sorunların bağlantısı hala anlaşılmış değil fakat diğer çocuklar ile kıyaslandığında bu tür rahatsızlıkların daha fazla olduğu biliniyor. Bazı DEHB çocuklarda kazalara maruz kalma riski daha fazla oluyor.

 

** Sakarlık, dikkatsizlik ve ani hareket etme gibi sebepler nedeniyle bu çocukların hemen hemen yarısında kaza geçirme öyküsü var ve yaklaşık %15inde ciddi kaza veya yaralanma öyküsü mevcut (kemik kırılması, yaralanma, düşme, kafa travması, berelenme, diş kaybı veya kazara zehirlenme, vs.).

 

**Bu çocukların 1/4 - 1/2 arasında küçük yaşta hem toplumsal hem bireysel olarak zarar verici davranışlarda bulunma gibi özellikler gösterebilirler (hırsızlık, zarar verme, ateş çıkarma, evden veya okuldan kaçma, saldırganlık, vs.). **Depresyon ve Kaygı Bozuklukları da bu çocukların yaklaşık %25-30' unda görülebilir ve günlük hayatta ciddi işlevsel sorunlar yaşanabilir (mutsuzluk, keyifsizlik, korku, anneden ayrılamama, yalnız yatmama, sık ağlama, huysuzlaşma, sinirlilik ve saldırganlık, değişken ruh hali, iştah ile ilgili sorunlar, kabuslar, arkadaş ilişkilerinde zorlanma ve uzaklaşma, vs.).

 

**Suç işleme veya suça karışma, alkol ve madde kullanımı ve bağımlılığı gibi adli durumlara DEHB olan ergenlerde daha sık rastlandığı ve tedavi ile bu riskin anlamlı düzeyde azaldığı bilinmelidir.

 

 

Bu tanıyı alan çocukların %60 – 85i civarında ergenlikte hala aynı tanıyı aldıkları görüldü. Erişkin dönemde ise bu oran yaklaşık %4tür. DEHB tedavisi karmaşık, uzun süreli ve çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı gözetimi altında tedavi ve takip gerektiren bir durumdur. Çocuk veya ergenin takip altında olması, ilaç tedavisinin düzenlenmesi, düşünce, davranış ve duygu geliştirme yönünde gerekli psikoterapi yöntemlerin sağlanması ve ailesine yönelik psikososyal desteğin düzenlenmesi gerekmekte.