ABD'nin eski başkanlarından Thomas Jefferson'ın Kur’an tercümesinden çok etkilendiği, fikirlerinin yavaş yavaş değişmeye başladığı, sonraları yazı ve konuşmalarında İslam’dan ve Peygamberinden sık sık bahsettiği belirlendi.

 

Tarihçi Mustafa Armağan, "ABD’nin efsane Başkanı" dediği Jefferson'ın genç yaşta karşılaştığı iki ciltlik Kur'an tercümesinin hâlâ kütühanede yer aldığını söyledi. Zaman'daki yazısında Armağan, konuya dair ayrıntıları şöyle yazdı:

 

 

ABD Bağımsızlık Beyannamesi’nin de yazarı olan Başkan Jefferson, henüz 20 yaşlarındayken bir hukuk sınavına hazırlanıyordu. Bu sırada kitapçıda Kur’an’ın İngilizceye çevirisi dikkatini çekti. Bu, bir yıl önce, 1764’de Londra’da basılmış olan George Sale’in tercümesiydi. İki ciltlik tercümeyi satın alıp hemen okumaya koyuldu.

 

Çevirinin başına yaklaşık 200 sayfalık bir giriş yazmıştı Sale; burada İslamiyet ve tarihi üzerine ayrıntılı bilgiler veriyor, Kur’an’ın berrak ve akıcı üslubunu övüyordu.

 

Genç Jefferson, Kur’an tercümesinden o kadar etkilendi ki, fikirleri yavaş yavaş değişmeye başladı, sonraları yazı ve konuşmalarında İslam’dan ve Peygamberinden sık sık bahsetti. (Bu konuda geçen yıl New York’ta bir kitap basıldı. Tarihçi Denise A. Spellberg’in şaşırtıcı bilgilerle dolu kitabı “Thomas Jefferson’un Kur’an’ı: İslam ve ABD’nin Kurucu Babaları” başlığını taşıyor (Thomas Jefferson’s Qur’an).)

 

Ve Jefferson’ın İslam’a duyduğu ilgi ömür boyu devam etti. Ortadoğu dilleri ve tarihi üzerine çok sayıda kitap okuduğu gibi seyyahların yazdıklarına da ilgi duymuştu. Hatta İngiliz ‘ortak hukukuna’, yani fıkhi ictihadlara benzer gevşek olarak düzenlenmiş Anglo-Sakson hukuk sistemiyle ilişkilendirerek İslam hakkında sayfalarca notlar aldığını biliyoruz. Asıl önemlisi, 1776’da Müslümanları ülkesinin müstakbel vatandaşları olarak tahayyül edebilmişti (çünkü o tarihte bu, Avrupa’da düşünülemeyecek bir şeydi).

 

Hatta iki Müslüman elçiyle bizzat görüşmüş, ABD’nin ilk tanıdığı Müslüman ülke olan Fas’ın elçisini bizzat kabul ettiği gibi o tarihte Osmanlı topraklarına dahil bulunan Tunus’tan Washington DC’yi teşrif eden elçiyi de 1805 yılında izzet-i ikramla ağırlamıştı. Hatta Osmanlı/Tunus elçisinin şerefine resmi bir yemek verilecekti lakin ziyaret Ramazan ayına rastlamıştı; misafiri oruçlu olduğu için öğleden sonra planlanan yemek iftar vaktine kaydırılmış ve Başkan Jefferson İslama ve Müslümanlara duyduğu derin saygıyı böylece açığa vurmuştu.

 

Ayrıca ünlü Bağımsızlık Beyannamesi’nin yayınlanmasından sadece birkaç ay sonra elyazısıyla defterine ‘ABD’de putpereset, Yahudi veya Müslüman olsun hiç kimsenin siyasî haklardan mahrum edilemeyeceğini’ not düşmüştü.

 

Nitekim 2009’da Başkan Obama el-Ezher’de konuşma yaparken Mısırlı Müslümanlara ABD’nin İslam’la bir sorunu olmadığını göstermek için Jefferson’ın Kur’an’ı ile Ellison’un yemin törenini örnek vermiş ve 1796’da Trablusgarp (yani Osmanlı) ile ABD arasında yapılan antlaşmada zamanın Başkanı John Adams’ın, devletinin Müslümanların kanunlarına, dinlerine ve huzurlarına karşı en ufak bir düşmanlık beslemediklerini belirttiğini anlatmıştır.

 

Eklemek Obama’nın aklına gelmedi belki ama aynı antlaşmanın 11. maddesinde ABD hiçbir şekilde Hıristiyanlık temelinde kurulmuş bir devlet olmadığı taahhüdünde bulunmuştu Osmanlı Devleti’ne. ABD tarihçileri o gün bu gündür “Biz o maddeyi niye yazdık?” diye tartışır dururlar. Cevabı efsane Başkan Jefferson vermiş aslında, değil mi?

 

Biz tarihimizi kötülemekle uğraşırkan, Batı kendi tarihini nasıl ilmik ilmik dokuyor ve bilinmeyen neleri ortaya çıkarıyor. Utanalım.