İman, varlığını yoğu var ederek izhar eden zat ile intisap tesis etmektir. İntisap; kâinatın sahibi ile kalbi ve hali, kavli ve akli irtibata geçmek demektir. Bu irtibatın kalbi ve hali olanı vahiy ve ilham ile kavli ve akli olanı dua ve ilim ile gerçekleşir. Allah, ya dâhilde vahiy ve ilham ile kalbe, ya hariçte sanatlı eserleriyle akla seslenir. İnsan, ilim ve dua kanatlarına binerek yükselir. Kalp; vahiy ile gaybi ilme mehbit, ilham ile hikmete münbit bir zemin olarak inşa edilmiştir...

İtikadda tevhidi, ibadatta saffeti, içtimaiyatta adaleti, insaniyette irade hürriyetini asıl kabul eden vahiy; şuuru ihya, huzuru inşa, şururu izale, nuru idameye medar hakikatleri izah ile beraber, insanın maddi ve manevi, dünyevi ve uhrevi ihtiyacını def’ ve hedefi olan saadet-i dareyni temine medar manaları beyan eden hakikatler manzumesidir...

Hayatın özü, Hakk’ın insanlığa manevi hayat bahşeden sözü olan vahiy; ilahî vahdet ve azamete ait hakikatleri, insanı adalet ve azimete davet eden nasihatleri, beşerin akıbetine medar tehdit ve beşaretleri ihtiva etmektedir...

Evet, ilahi vahdeti çeşitli delail ispat eden, vücub-u vücudu izah sadedinde kâinatı nazarlara gösteren, mesuliyet ve mükellefiyeti cihetiyle insanı takvaya davet eden Kur’an; zatına nispeten Aziz, sıfatlarına kıyasen Hakîm, muhataplarına izafeten Kerim, nurlu semeratına işareten Münir’dir...

Fail olarak Kur’an; bekaya dair manaları “okuyan” bir tercüman-ı ebediye, münfail olarak meçhul hakikatleri “okunan” bir tercüme-i ezeliye, kâinatı tefsir eden bir hitap, hem tefsir edilen bir kitap, hem ezelden gelip ebede giden (mahlûk olmayan) mukaddes bir iltifat-ı Rahman’dır.

Devamlı istikamet, istikametli devam için havfı recaya, cehennemi cennete refik ederek irşadını sürdüren Kur’an; insanın fiillerine tesir eden hislerini tadil, fikirlerini tahrif edip kirleten hatalı tarifleri tashih edip, hilkatinden aksa’l gaye olan takva-i kamileyi tamamlamayı dilemektedir...

Düşünen insanlar için eşsiz imkânlar sunan Kur’an; bazen teklif, bazen tehdit, bazen tebşir, bazen tenzir, bazen tekmil, bazen tedbir üretir. Zahiri kerem, batını her türlü derde merhem olan vahiy; bazen tarif, bazen tavsif, bazen tazim, bazen izin, bazen hüküm bildirir...

Evet Kur’an; ya doğruları tesis ya yanlışları tashih ya ifrat ve tefriti tadil veya kadim doğruları teyit ya noksanları tekmili esas alır. Yani dilde cevheri sahih olan kavramları tasdik, arızalı olanları ta’dil, kusurlu olanları tashih ve tamir yahut düzeltilmesi imkânsız olanları tardeder.

Lisan’ül gayb olan vahiyden sonra müminler; sünuhat, tuluat, ilhamat ve ihtarat gibi manevi varidat/semerat ile hayırda takviye, şerden tasfiye edilmişlerdir. Hususi istifadeye mebni hakikatlerin kalbe gelmesi demek olan ilham, sür’at-i intikal olan hadsin muzaafıdır. İlhamda esas nokta ayinenin ehliyeti ve manevi liyakatidir.

İlham; vahiy ile gelen şer’i hakikatlerin tefsir ile vuzuhuna, teyid ve tekmil ile manevi tesirine hizmet eder. Cüz’iyet ve zıllıyet âleminde vahyin hizmetini gören ilham; bir yönüyle vahyin neticesi, bir yönüyle semeresidir.

Ne Arapça, ne Türkçe, ne Kürtçe olarak gelen ilhamda namütenahi meratib ve keyfiyet farkı vardır. Gelen mana girdiği kalbin kabiliyetine göre şekillenir. Mana yükü ile gelen ilham maddi nur olan elektrik gibidir. Yansıtıcının liyakat ve ehliyetine göre temessül ve tezahür eder.

Manevi hayatımız vahiy ile başladığı gibi ahiret hayatımızın saadet ile devamı da Kur’ana merbutiyete vabestedir. Doğrudan söyledikleriyle akla sınırlı, dolaylı söyledikleri (müteşabihat) ile kalbe sınırsız tefekkür sayfaları açan Kur’an’ı asıl olan hatmetmek değil, hazmetmektir! Hatmetmek nefse gurur, hazmetmek kalbe huzur vesilesidir.

Elhasıl; hakikati, hakiki menbaı olan vahiy ve vahyin semereleri olan ilham ile taharri etmemenin neticesi adres kayıplarıdır. İnsan fevkalade bir donanım, Kur’an o donanımın sahibine ait manevi bir yazılımdır. Vahiy, şerefli varlık insanın saadet kurallarını tazammun eder. Bu yazılım ile çalışan bir donanım ancak saadet-i dareyne muhatap olabilir...