Aşırı soğuklar sebebiyle tüketimin artması doğalgazda darboğaza yol açarken, gözler yapılması geciken yeraltı depolarına çevrildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda geçen ay yapılan toplantıda, muhtemel kesintinin önüne geçmek için Tuz Gölü’nün altına inşa edilecek yeraltı doğalgaz projesinin hızlandırılması kararlaştırıldı.

Son günlerde aşırı soğuklar sebebiyle doğalgazda yaşanan kriz, yeraltı depolama konusunu yeniden gündeme taşıdı. Enerji Bakanlığı, geçen ay Ankara’da yaptığı  toplantıda krizi masaya yatırdı. Toplantıda mevcut durum ayrıntılı bir şekilde konuşuldu. Projenin ilk bölümünün 2016’da, ikinci bölümünün ise 2019 yılında devreye alınması için çalışmalar hızlandırılacak. Bakanlıkta yapılan toplantıda günlük doğalgaz tüketiminin 180 milyon metreküpü geçmesi halinde Ege ve Marmara Bölgesi’nde sıkıntı yaşanabileceği uyarısı yapıldı. Uzmanlara göre, krizlerin olumsuz etkilerini azaltmak için uzun süredir gündemde olan yeraltı doğalgaz depolama projeleri bir an önce tamamlanmalı. Türkiye, 1986 yılında doğalgazla tanıştı. Hızla artan tüketim, 2013 itibarıyla 40 milyar metreküpü geçti. İlk yıllar ısınma amaçlı tüketilen doğalgaz, sonraki süreçte başta elektrik santralleri olmak üzere sanayide de kullanılmaya başlandı. Enerji Bakanlığı, ani talep artışlarını karşılamak için yeraltı depolama projelerini uygulamaya koydu. İlk yeraltı depolamasını gecikmeli olarak Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Silivri’de yaptı. Yaklaşık 2,5 milyar metreküp kapasitesi olan depoda ulusal doğalgaz şebekesine günlük 20 milyon metreküp doğalgaz verilebiliyor. İkinci depolama ise daha önce planlanmasına rağmen Tuz Gölü’nde projelendirilmişti. Ancak aradan uzun zaman geçmesine rağmen proje faaliyete geçirilemedi. Planlaması 1987’ye uzanan projenin mühendislik çalışmaları Mayıs 2006’da tamamlandı. Ancak, daha sonra Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’ye (BOTAŞ) yönelik yapılan adlî operasyon, Tuz Gölü yeraltı doğalgaz depolama projesi sürecini de olumsuz etkiledi.

Geçen ay ortalarından itibaren aşırı soğuklar ve tüketim artışı sebebiyle doğalgaz talebi karşılanamadı. Enerji yönetimi, gazla çalışan elektrik santrallerinde kesintiye giderek, konutların ısınma amaçlı gaz ihtiyacını karşıladı. Sektör uzmanlarına göre, aşırı tüketim artışı dönemlerinde ihtiyacın karşılanması ve krizlerin önlenmesi için yeraltı doğalgaz depolama projelerinin bir an önce tamamlanması gerekiyor. Uzmanlar, “Yazın tüketimin az olduğu dönemlerde gaz çekilerek depolara doldurulur. Kışın da bu gaz, aşırı tüketim durumlarında şebekeye verilerek ihtiyaç karşılanır. Ayrıca, gazın ucuz olduğu dönemlerde de alınıp, depolama yapılır. Fiyatların arttığı dönemlerde de sisteme depodaki gaz verilip tüketiciler zamların olumsuz etkilerinden korunur. Bu açıdan bakıldığında Tuz Gölü yeraltı deposu, çok gecikti.” değerlendirmesini yaptı.

40 milyon metreküp çekilecek

Tuz Gölü yeraltı depolama projesi, 1987 yılından beri Türkiye’nin gündeminde yer alıyor. BOTAŞ verilerine göre, proje kapsamında Tuz Gölü’nün yaklaşık 40 kilometre güneyindeki Aksaray’a bağlı Sultanhanı beldesi yakınlarında yerin yaklaşık 1.100 ile 1.400 metre altında bulunan tuz yapılarında doğalgaz depolanması amacıyla, her birinin fiziksel hacmi 630 bin metreküp olan (yaklaşık 500 milyon metreküp çalışma gazı), toplam 12 kaverna (suni mağara) oluşturulacak. 12 kavernanın tamamlanmasıyla yaklaşık toplam 1 milyar metreküp çalışma gazı kapasitesine ulaşılacak ve günlük 40 milyon metreküp gaz, Türkiye doğalgaz şebekesine verilebilecek. Değişik hukukî süreçlerin yaşandığı projede son olarak Kasım 2011’de Çinli China Tianchen Engineering Corporation firması ile BOTAŞ arasında anlaşma imzalandı. Proje, 640 milyon dolara mal olacak. Projenin ilk fazının 2016’da, ikinci fazının ise 2019 yılında yapılması planlandı.

Zaman