Avrupa Parlamentosu (AP) evsahipliğindeki Hazar Forumu'nda  "Güney Gaz Koridoru" masaya yatırılırken enerji sektörü uzmanları, Ukrayna'da devam eden krizin Türkiye üzerinden Avrupa'ya gaz taşıyacak boru hatlarının önemini artırdığı konusunda mutabık kaldı.

Hazar Strateji Enstitüsü'nün AP'deki Sosyalistler, Liberaller ve Özgürlük ve Demokrasi gruplarının katkısıyla düzenlediği forumda Avrupa Birliği'nin enerjide Rusya'ya olan bağımlılığını azaltacak Güney Gaz Koridoru'nun Azeri gazına ilaveten Hazar bölgesindeki diğer kaynaklardan, Irak'tan ve Doğu Akdeniz'den gelecek gazla takviye edilmesi üzerinde duruldu.

Hazar Strateji Enstitüsü Genel Sekreteri Haldun Yavaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada. "Ukrayna'da patlayan krizle birlikte AB, Güney Gaz Koridoru'nun yani Trans-Anadolu (TANAP) ve Trans-Adriyatik (TAP) doğalgaz boru hatlarının önemini daha iyi anladı. Rusya, Ukrayna'yla yaşadığı krizlerden dolayı daha önce iki kez kış mevsiminde gazı kesmişti. Ukrayna'daki mevut kriz Avrupalılara Türkiye üzerinden bir boru hattı mecburiyetini tekrar hatırlattı" dedi.

Yavaş, Türkiye üzerinden transit geçecek Güney Gaz Koridoru'nun anlaşması sağlanan Azeri gazına ilaveten Türkmenistan, Irak ve Doğu Akdeniz gazıyla takviye edilmesi gerektiğini vurguladı.

Azerbaycan'ın kamu petrol şirketi SOCAR'ın Brüksel Temsilcisi Vusal Mammadov, "Ukrayna'daki son gelişmeler Hazar gazının Avrupa'ya ulaştırılmasının önemini daha da artırdı ama bu olaylar yaşanmasaydı da önemliydi. Çünkü Güney Gaz Koridoru'yla AB'nin tamamen yeni gaz bir gaz yatağına erişimi olacak. Halihazırdaki projeler AB'yi alternatif bir kaynakla buluşturmuyor" tespitinde bulundu.

Mammadov, daha yakın pazarlarda daha karlı potansiyel müşterileri bulunsa da Azerbaycan'ın Avrupa'ya gaz satışını "stratejik hedef" olarak benimsediğini, bu kapsamda 2018'de faaliyete geçecek TANAP'a verilecek yıllık 16 milyar metreküp doğalgazın 6 milyar metreküpünün Türkiye'de tüketilirken 10 milyer metreküpünün AB'ye satılacağını belirtti.

Mammadov, SOCAR'ın ortağı olduğu TANAP ve TAP üzerinden Azeri gazına ilaveten bölgedeki diğer kaynakları da AB pazarına ulaştırmayı hedeflediklerini ve bu kapsamada 2025'te yıllık 25 milyar metreküp rakamını yakalamayı planladıklarını ifade etti.

İtalyan Sosyalist AP Üyesi Vittorio Prodi, AA'ya yaptığı açıklamada, "AB olarak stratejik bir emtia olan doğalgazda tek bir arz ülkesine bu kadar bağımlı olmamalıyız. İtalya Güney Koridoru'nda yer aldı çünkü bu siyasi özgürlüğümüzün çok önemli bir parçası. Çünkü siyasi gerekçelerle arzın kesilebileceği bir durumla karşılaşmak istemiyoruz" dedi.

Prodi," Rusya'nın Ukrayna'ya güçlü ilgisinde bu ülkenin yüksek kayaç gazı rezervlerinin rol oynamış olabileceğini"  söyledi.

BOTAŞ Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Said Arınç da forumda yaptığı konuşmada, dünyadaki doğalgaz rezervlerinin yüzde 74'ünün Türkiye'nin etrafında bulunduğunu hatırlatarak Avrupa'nın ilave doğalgaz talebinin ve arz güvenliği ihtiyacının karşılanmasında Türkiye'nin kilit konumuna dikkat çekti.

Arınç, Güney Koridoru'ndaki mevcut altyapı ve planlanan yeni boru hatlarıyla Azeri gazına ilaveten Hazar havzasındaki yeni yatakların, Irak ve Akdeniz gazının orta vadede AB pazarına ulaştırılabileceğini belirtti.

İbrahim Said Arınç, BOTAŞ'ın TANAP'taki mevcut yüzde 20 hissesini artırmayı hedeflediğini ifade etti.

İki oturum halinde gerçekleşen forumun ana temasını “Güney Gaz Koridoru: Fırsatlar ve Sorunlar” oluşturdu.

Panellerde Avrasya enerji haritasını şekillendiren enerji jeopolitiğine yeni bir boyut kazandıracak olan Güney Gaz Koridoru’nun Avrupa’ya sunacağı fırsatlar, Avrupa’nın güvenli ve alternatif kaynak ihtiyacının nasıl karşılanacağı, ekonomik kalkınmaya olan etkileri, Hazar’dan Avrupa’ya ilk doğrudan enerji hattını oluşturacak olan koridorun, Hazar Bölgesi ve Batı arasındaki ilişkilere olan katkısı, Güney Gaz Koridoru’nun en önemli halkası olan ve 2012 yılında imzalanan anlaşmayla çalışmaları başlatılan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesi ve Şah Deniz gazını Türkiye sınırından alarak Avrupa’ya taşıyacak Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) tartışıldı.

Forumun açılış konuşmasını gerçekleştiren Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) Genel Sekreteri Haldun Yavaş, sadece enerji değil aynı zamanda bir barış projesi olan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesi ve Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) projesinden, aynı zamanda Türkiye’nin bölgede bir enerji merkezi olma hedefinden bahsetti.

Azerbaycan’ın Belçika, Lüksemburg ve AB Büyükelçisi Fuat İskenderov ise Avrupa enerji piyasasının çok geniş ve pahalı olduğunu, Güney Gaz Koridoru bağlamında gerçekleşen projelerin sadece ekonomik değil aynı zamanda politik olduğunu anlattı.

Birinci oturumun başkanlığını yapan Avrupa Parlamentosu Üyesi Norica Nicolai da Avrupa Parlamentosu’nun Güney Gaz Koridoru projesinde çok daha aktif çalışması gerektiğini açıkladı.

BP Güney Koridoru Başkan Yardımcısı John Baldwin, Şah Deniz ve Güney Gaz Koridoru’nun öneminden bahsederek doğalgazın Avrupa’da çok önemli bir rol oynadığını söyledi. Türkiye’nin güçlü ve hızlı büyüyen bir pazar olduğunu belirten Baldwin, Avrupa’da gaz arzının çeşitlendirilmesi konusunda siyasi bir süreç işlediğini kaydetti.

Avrupa Parlamentosu Üyesi Vittorio Prodi ise Güney Gaz Koridoru’nun çok önemli bir girişim ve yatırım olduğunu, Avrupa’nın Rus gazına olan bağlılığından kurtulabilmek için bu koridorla çok yakından ilgilendiğini ifade etti.

Yunanistan’ın AB Daimi Temsilciliği Enerji Ataşesi Theodoros Christopoulos da AB'nin çeşitlendirilmiş gaz kaynaklarından enerji güvenliğini sağlayacağını belirterek, TAP ve potansiyel bağlantıları hakkında sunum yaptı.

Cihan