Ahmet Kıvanç'ın haberi:

Yılda 17 milyar lira ekonomik kayba yol açan tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesini önlemek üzere hazırlanan yasa önceki akşam TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yeni yasayla babadan kalan tarlayı şehirdeki evlat artık bedeli karşılığında köydeki kardeşine devretmek zorunda olacak.
Önlem alınmadığı takdirde, 2002 verilerine göre Türkiye'de 59 dönüm olan ortalama tarımsal işletme büyüklüğünün 2023 yılında 5 dönüme düşeceği hesaplanıyor. Bunu önlemek için hazırlanan yasada miras tarla konusunda merak edilenler ve cevapları şöyle:

1- Tarım arazisi en fazla ne kadar bölünebilecek: Tarım arazisi bölünme suretiyle asgari büyüklüğün altına düşürülemeyecek. Bu rakamı bölgeler itibariyle Tarım Bakanlığı belirleyecek. Ancak, bakanlığın belirleyeceği tutar mutlak tarım arazilerinde 20 dönüm, meyve bahçelerinde 5 dönüm, seracılık yapılan arazilerde 3 dönümden az olamayacak. Asgari arazi büyüklüğünden farklı olarak yasayla ilçeler bazında 'yeter gelirli arazi büyüklüğü' belirlendi. Bu rakam sulu tarla için örneğin Adana'nın Seyhan ilçesinde 50, Tufanbeyli'de 95 dönüm olacak.

2- Arazinin tapusunu almadan hisse paylaşımı yapılabilir mi: Kanunu dolanmak amacıyla tapuyu almadan arazilerin mirasçılar arasında pay edilmesi de yasak olacak. Tarım arazilerinde asgari parsel büyüklüğünün altında yeni hisse oluşturulamayacak.

3- Çay ve fındık bahçesinde de 5 dönüm geçerli mi: Çay, fındık, zeytin gibi özel iklim ve toprak ihtiyacı olan bitkilerin yetiştiği alanlarda, bakanlığın uygun görüşüyle daha küçük parsellere izin verilebilecek.

4- Arazinin bölünmesi nasıl önlenecek: Bakanlık, tapu müdürlüklerine, her ilçe için bölünemez arsa büyüklüklerini bildirecek. Tufanbeyli'deki 95 dönümlük arazi, hiçbir şekilde bölünemeyecek.

5- Mirasta devir işlemi için süre var mı: Mirasa konu tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerde mülkiyetin devri esas olacak. Devir işleminin bir yılda tamamlanması gerekecek.

6- Mirasçının seçenekleri neler: Mirasçılar arazinin büyüklüğüne göre haklarını bir veya daha fazla mirasçıya olabileceği gibi aile malları ortaklığına ya da kuracakları limited şirkete devredebilecekler. Ya da topluca üçüncü şahıslara satabilecekler.

7- Devirde öncelik nasıl belirlenecek: Mirasçılar kendi aralarında anlaşamazlarsa sulh hukuk mahkemesi kanalıyla devredilecek mirasçı belirlenebilecek. Burada öncelik köyde tarımla uğraşan kardeşe verilecek. Birden fazla kardeş tarımla uğraşıyorsa, geçimini, miras konusu araziden sağlayan öncelikli olacak.

8- Devralan mirasçı parasını ödemezse: Araziyi devralan kişi, diğer mirasçıların parasını ödemek için bankadan kredi kullanmak zorunda kalırsa, Bakanlık, kredi faizinin bir kısmını kendisi üstlenebilecek. Gene de ödeyemezse arazi mahkeme kararıyla satılabilecek.

9- Arazi sonradan değerlenirse ne olacak: Yirmi yıl içerisinde arazi imar geçmesi, maden çıkması gibi tarım dışı nedenlerle değerlenirse, diğer mirasçılar bundan pay alacak.

10- Yasadan öncekilerin durumu ne olacak: Bu yasadan önce mirasçılar arasında henüz paylaşımı yapılmamış arazilerin devir işlemleri, önceki yasa hükümlerine tabi olacak. Yeni yasa, geçmişe yürümeyecek.

Dünyada tarım arazilerinin küçülmesini önleme uygulamaları

İsviçre: Her kantonda tarlaların belli bir sınırdan daha küçük parçalara bölünmesi yasak. Miras dışında satış yoluyla küçülmesi durumunda yetkili kurumların itiraz hakkı bulunuyor.
Almanya ve Fransa : Belli büyüklüğün altındaki küçük tarım işletmeleri özel miras hukuku içinde değerlendiriliyor, genel miras hukuku uygulanmıyor. Tarım arazilerinin ekonomik olmayacak şekilde küçülmesine neden olan satışlara izin verilmiyor.
Danimarka: Tarım arazisinin mülkiyeti tek bir mirasçıya devrediliyor ve bu mirasçı diğerlerine tazminat ödüyor.
İngiltere – Hollanda – Almanya: Mülkiyet tek bir mirasçıya devredilirken, diğer mirasçılara çok az maddi tazminat ödeniyor veya hiç ödenmiyor.

Dünyada tarımsal arazi büyüklükleri

ABD: 1980 dekar
İngiltere: 538 dekar
Fransa: 521 dekar
Almanya: 457 dekar
İspanya: 240 dekar
Türkiye: 59 dekar

Habertürk