RİSALEHABER

Bediüzzaman Said Nursi'nin eşi ve benzeri görülmeyen hayatı boyunca en ciddi eğitimi, Hicri 1309 yılının kış aylarında gittiği Doğu Bayezid’ta gerçekleşmiştir. Miladi olarak 1891 yılının son ayları ile 1892 yılının ilk aylarını kapsayan üç aylık bu dönemde hocası, Şeyh Muhammed Celali Hazretleridir.

Medreselerin eğitim metoduna göre on beş senede okutulan Molla Cami’den sonraki tüm kitapları, o henüz on dört yaşında iken ders almış ve öğrenimini başarıyla tamamlamıştır. Bu gerçeği 1953 yılında yazdığı “Nur Aleminin Bir Anahtarı” isimli Risalesinde şöyle ifade eder:

“Manevi nurun -ilim suretinde- beşerin kafasında cilvesinin bir cüz'isi, tırnak kadar kuvve-i hafızaya malik bir adamın kafasında, doksan kitabın kelimatı yazılmış."

"Ve üç ayda, her günde üç saat meşgul olarak, hafızasının sahifesinin yalnız o kısmını ancak tamam edebilmiş. Aynı adam, seksen sene ömründe gördüğü ve işittiği ve merakını tahrik eden ve ona hoş gelen manaları ve kelimeleri ve suretleri ve sesleri o tırnak kadar kuvve-i hafızanın sahifesinde istediği vakitte müracaat edip bir büyük kütübhane kadar bütün mahfuzatının aynı şeylerini orada bütün istediklerini mevcud ve muntazam yazılmış ve dizilmiş görüyor.”

Ahmet Akgündüz'ün Bediüzzaman’ın İlmi Şahsiyeti ve İcazetnameleri adlı çalışmasına göre Said Nursi'nin ezberlediği 90 küsur kitabın liste:

I. Sarf (3 Kitap)

Kelime türemeleri ve fiil çekimleri konularını işleyen temel Arapça gramer biliminin adıdır.

II. Nahiv (13 Kitap) 

Arapça dilbilgisinin ikinci kademesi olan cümle yapısı ve kuruluşu ile ilgili konuların anlatıldığı bir derstir.
 
III-V. Belağat (Meani, Beyan ve Bedi) (5 Kitap)

Bilim olarak düzgün ve yerinde konuşma sanatının kurallarını inceler. Kendi içinde Me̒ani, Beyan ve Bedi̒ olarak üçe ayrılır.
 
VI. Mantık (7 Kitap)

VII. Münazara (İlm-i Adabve’l-Münazara) (6 Kitap)

Münazara kelimesi Nazara kelimesinden türemiş olup delilleri ortaya koyarak düşünmeye ve gerçeği anlamaya sevk eden konuşma şeklinde tarif etmişlerdir.
 
VIII. Cedel İlmi (2 Kitap)

İlm-i Cedel, Latince "Dialectica" sözcüğünün karşılığıdır. Dialectica, terimi ise dia+legein yani dil ve nutuk, karşılıklı konuşma ve istidlal, yani delil getirerek karşıdakini susturma sanatı anlamına gelmektedir.
 
IX. Hikmet (Felsefe) (3 Kitap)

Felsefenin tarif ve mahiyeti, var olmaları bakımından varlıkların bilinmesidir.

X. İlm-i Vad (3 Kitap)

Lafızların ve kelimelerin nasıl ve ne hikmetle hangi manaya konduklarını yani lügat felsefesini araştıran bir ilim dalıdır.
 
XI. İlmü'l-Lüğah (2 Kitap)

Sözlük İlmi
 
XII. İlmü'l-Aruz = İlmü'l-Kafiye (3 Kitap)

Arap şiirindeki vezin ve kafiye ilmidir. Musiki ile de yakın alakası bulunmaktadır.
 
ULUM-I RİYAZİYE

Âlimlerin dikkatini kainat kitabını okumaya celbeden ilimlerdir.
 
XIII. Hendese (2 Kitap)

Geometri
 
XIV. İlm-i Hesab (2 Kitap)

Matematik
 
XV. İlm-i Hey’et (2 Kitap)

Astronomi

XVI. İlm-i Zic (İlm-i Mikat da denir) (1 Kitap)

Bu ilim, hey'et (astronomi) ilminin bir alt disiplinidir. Mevzuu; yıldızların hareketlerinin özellikle seyyarelerin ölçülerini, her birinin hareketlerini takvim ve tespit etmek, burçlara giriş ve çıkışları bilmeye çalışmaktır.Zic cetvel demektir.

XVII. Coğrafya (1 Kitap)
 
ULUM-I ALİYE = YÜKSEK İLİMLER = ŞERİ İLİMLER

Ulum-i Aliye bilgileri sekizdir. 1) Tefsir ilmi, 2) Usul-i Tefsir ilmi, 3) Kelam ilmi, 4) Usul-i hadis ilmi, 5) İlm-i hadis, 6) Usul-i fıkıh, 7) Fıkıh ilmi, 8) Tasavvuf ilmi.
 
XVIII. Tefsir ilmi (2 Kitap)
 
XIX. Usul-i Tefsir ilmi (1 Kitap)

Tefsir Metodoljisi Bilimi

XX. Kelam ilmi (7 Kitap)
 
XXI. Usul-i hadis ilmi (3 Kitap)

Hadi Metodolojisi Bilimi
 
XXII. Hadis ilmi (11 Kitap)
 
XXIII. Usul-i fıkıh (4 Kitap)

İslam Nazari Hukuku
 
XXIV. Fıkıh İlmi (6 Kitap)

İslam Hukuku
 
XXV. Tasavvuf İlmi (3 Kitap)
 
XXVI. Kıra’at ve Tecvid (2 Kitap)

Kur’an Okuma Metotları Bilimi