Gazprom yine dün 4,5 milyar dolarlık alacağını Ukrayna Naftogaz şirketinden tahsil etmek için 4,5 milyar dolarlık tahkim başvurusu yaptı. Bu gelişme Ukrayna’dan geçen boru hatları üzerinden Rus doğalgazını alan ülkelerde kesinti endişesine yol açtı. Türkiye de Rus gazını Ukrayna’dan geçen hatlar üzerinden alan ülkeler arasında bulunuyor.

    Rus enerji şirketi Gazprom, doğalgaz borcunu ödemeyen Ukrayna şirketi Naftogaz’a 4,5 milyar dolarlık dava açtığını yazılı bir açıklama ile duyurdu. Açıklamaya göre Gazprom, Naftogaz Ukrayna’nın 19 Ocak 2009 tarihli doğalgaz alım satım sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi üzerine Ukrayna’dan 4,5 milyar dolarlık borcunu tahsil edebilmek için Naftogaz Ukrayna aleyhine Stockholm’deki Uluslararası Tahkim mekanizmasına başvurdu. 16 Haziran 2014 günü yani dün sabah sözleşme hükümleri uyarınca gazı kesen Gazprom, Naftogaz Ukrayna’ya yalnızca karşılığında ödeme yaptığı miktarda doğalgaz tedarik edeceğini duyurdu.Rusya’nın korkusu ise boru hatlarının geçtiği Ukrayna’nın da üçüncü ülkelere giden gazı Naftogaz’ın çekmesi. Avrupa ülkeleri kullandığı doğalgazın üçte birini Gazprom’dan alıyor. Rusya da doğalgazın yarısını Ukrayna’dan geçen boru hatları üzerinden sevk ediyor. Son olarak Kırım’ın Rusya’ya bağlanması ve Ukrayna’daki Rusya yanlıları ile çatışmalardan dolayı iki ülke ilişkileri bozuldu. Rusya, ilişkilerin bozularak savaş boyutuna varmasından sonra doğalgaz kozunu kullanarak Ukrayna’yı sıkıştırmaya başladı.

    Gazprom açıklamasında bu konuyla ilgili olarak şöyle denildi: “Naftogaz Ukrayna, 19 Ocak 2009 tarihinde Naftogaz Ukrayna ile Gazprom arasında 2009-2019 dönemi için Ukrayna topraklarından transit geçecek doğalgaz miktarı ve geçiş şartlarına ilişkin olarak imzalanan sözleşme uyarınca üçüncü ülkelere yönelik doğalgaz transit geçişini sürdürmekle yükümlüdür. Gazprom, Naftogaz Ukrayna’nın üçüncü ülkelere yönelik transit doğalgaz geçişine ilişkin yükümlülüklerine harfiyen uyacağı inancındadır. Naftogaz Ukrayna’nın transit geçişten yasa dışı şekilde doğalgaz çekmeye başlaması durumunda doğalgaz transit geçişinde aksaklık yaşanabileceği Avrupa Komisyonu’na önceden bildirilmiştir.” Daha önce Gazprom’un kesinti yaptığı durumlarında Rusya tarafından Ukrayna, üçüncü ülkelere giden gazı transit boru hatlarından çekmekle suçlanmıştı.

    İki ülke yetkilileri arasında önceki gece geç saatlere kadar devam eden görüşmeler anlaşmazlıkla sonuçlandı. Rusya, Ukrayna ve Avrupa Birliği temsilcilerinin yer aldığı üçlü görüşmelerde fiyat indirimi konusunda ilerleme olmadı. Rusya’nın 100 dolar indirimle bin metreküp için 385 dolar teklifine olumlu cevap vermeyen Naftogaz, devrik lider Viktor Yanukoviç’in bin metreküp için aldığı 268,5 dolardan fiyatın devam etmesini istiyor. Gazprom, Ukrayna’nın 4,5 milyar dolarlık doğalgaz borcunun 1,95 milyar dolarlık bölümünü dün sabah saat 09.00’a kadar ödemesini istemiş, aksi halde gazı keseceğini bildirmişti. Ve Gazprom bu bildirim doğrultusunda nihayet dün sabah hem gazı kesti hem de alacak tahsili için tahkim başvurusu yaptı.

    Ukrayna Enerji Bakanı Yuriy Prodan önce Rus doğalgazı için 326 dolar ödemeye hazır olduklarını açıklamış, pazar günü de Kiev’in Rusya’nın doğalgaz sevkiyatını kesmesine hazır olduklarını ifade etmişti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Kiev’in tavır değişikliğinde üçüncü ülkelerin müdahil olduğunu iddia etmişti. Ukrayna Enerji Bakanı Yuri Prodan dün düzenlediği basın toplantısında, Rus doğalgazının ülkesindeki boru hatları üzerinden Avrupa ülkelerine akışının süreceğini garanti ettiklerini söyledi. Prodan, “Ukrayna’ya doğalgaz sevkiyatı sıfıra geriledi.” dedi.

Zaman