Çiftçinin elinden çıktıktan sonra 3-4 aracı değiştiren patates semt pazarında 3 TL’ye, markette 3,5 TL’ye satılıyor.

Patates el yakıyor. Bir kilo patatesin fiyatı marketlerde 3,5 liraya yaklaştı. Türkiye’nin patates depolarından Afyonkarahisar’daki çiftçiler, astronomik artışı, geçen yıl ucuz olduğu için bu yıl ekim alanlarının yüzde 40 azalmasına bağladı. Fiyatların dört ay sonra yeni ürünün çıkmasıyla düşmesi bekleniyor.

Bir kilo patatesin fiyatı marketlerde 3 TL’yi aştı. Türkiye’nin önemli üretim merkezlerinden Afyonkarahisar’da geçen yıl fiyatlar çok düşük olduğu için şirketler patatesi hayvan yemi olarak değerlendirmişti. Buna bağlı olarak ekim alanları yüzde 40 azalınca piyasadaki arz-talep dengesi bozuldu. Böylece normalde 1-1,5 TL olan patatesin fiyatı bu yıl fırladı. Fiyatların dört ay sonra normal seviyesine dönmesi bekleniyor.

Afyonkarahisar Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Ali Çiloğlu, şu anda yeni üretim olmadığını ve geçen yıl depolarda kalan kışlık patateslerin piyasaya sürüldüğünü söyledi. Geçen yılın ilk mahsulünün üreticiden 80 kuruştan alınmaya başlayarak 1,2 liraya kadar çıktığını ifade eden Çiloğlu, “Ancak 2012 yılında patates para etmeyince üretici ciddi zarar etti. 2013 yılında ekim alanları oldukça düştü. Şu an üreticinin deposunda ya da tüccarın deposunda olan patates 2-3 liraya kadar alıcı bulabiliyor. Yeni sezon 4 ay sonra başlayacak. Arz-talep dengesine göre fiyatlar arttı. 4 ay sonra yeni mahsulle birlikte patates kendiliğinden düşer. Patates sıkıntısından dolayı halde mecburen patates 2 liradan satılıyor.” dedi.

20 yıldır patates ürettiğini belirten Kemal Yeşilyurt isimli çiftçi, 2012 sezonunda zarar eden üreticinin 2013 sezonunda patates ekim alanlarını azalttığını söyledi. Yeşilyurt üretici olarak yaşadıklarını şöyle anlattı: “2013 yılında hasat zamanında patatesin kilosunu 40-80 kuruş arasında toptan fiyatla sattık. Bir önceki yıl ise elimizde kalmış, kilosu 10-20 kuruşa düşmüştü. Satamadığımız ürün hayvan yemine gitti. Bir önceki yıla göre 2013 yılında ekim alanları yüzde 40 azaldı. Çiftçi ekmiyor, ekim alanını azaltıyor. Üreticinin ürününü depolarda tutma gücü yok zaten. Bir an önce elinden çıkarıp borçlarını ödemek istiyor. Üreticinin elinden çıktıktan sonra komisyoncu ve tüccarların belirlediği rakamla birlikte arz ve talebe göre fiyat ortaya çıkıyor.”

Çiftçiden alınan patatesin 3-4 aracının elinden geçtikten sonra tüketiciye ulaştığını belirten Yeşilyurt, “Patates biraz da risk işi. Tüccar da bir anlamda bu riski alarak depoluyor. Çiftçide o güç yok, borcu var bir an önce ödemek istiyor.” diye konuştu. Üretici açısından patates üretimini etkileyen 15 sebep olduğunu anlatan Yeşilyurt, “Bu işte fiyatı kestirmek zor. Çiftçi rastgele ürün ekiyor. Ne para ettiyse ona yöneliyor. Maliyetler yüksek, bir dönüm patates tarlasının maliyeti bin 500 ilâ 2 bin lira.” dedi.

Afyonkarahisar Ziraat Odası Başkanı Ahmet Çankaya ise şehrin, patates üretiminde önemli bir yere sahip olduğunu söyledi. Fiyatı gittikçe yükselen patateste tavan fiyatlarına ulaşıldığını ifade eden Çankaya, bundan sonraki dönemde fiyat artışı beklemediklerini söyledi. Afyon’da patatesin üreticiden çıkış fiyatının 1 lira 20 kuruş olduğunu ifade eden Çankaya şunları söyledi: “Patates, 2013 yılında üreticisinin yüzünü güldürdü. Patatesleri elinde kalmadı ve satıldı. Patateste üretimde tüketim birbirini dengeledi diyebiliriz. Birkaç ay sonra yeni sezonla birlikte fiyatlar düşer.”

Afyonkarahisar Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Hüseyin Arap da kentte 2013 yılında 310 bin ton patates üretimi yapıldığını söyledi. Afyon genelinde rekoltesi büyük üçüncü ürün durumda olan patatesin geçen yıl ucuz olduğu için çiftçiyi mutlu etmediğini ifade eden Arap, üreticinin bu sene sulak alanları yem bitkisi ekimine kaydığını anlattı.

Zaman