Arap coğrafyası, asırlar boyunca Osmanlı’nın hilafet sancağı altında huzur içinde yaşarken; Batılıların yaptığı tanımlamayla, örneğini asırlar boyunca görmediği işgaller ve zulüm sürecine hapsoldu. Osmanlı’nın büyük bir hoşgörü ve üstün siyasetle yönettiği coğrafya, Batılıların ele geçirmesinden bu yana huzura hasret…

 

İşgaller, kan, gözyaşı ve kargaşanın bitmek bilmediği Ortadoğu coğrafyası, şimdilerde Batı’nın merkezinde yer aldığı yeni bir dizayn projesinden geçerken, ‘Ortadoğu’ kavramı da 112 yaşını doldurdu. Amerikalı deniz subayı Alfred Thayer Mahan’ın ‘Ortadoğu’ kavramını ilk kez 1902 yılında kullanmasının ardından bölge, örneğini asırlar boyunca görmediği işgaller ve zulüm sürecine hapsoldu. Bölge haritasının Batılılarca çizildiği süreçten buyana Ortadoğu huzura hasret…

 

 

Doğu’nun zenginlikleri Romalıların bölgeden çıkışından itibaren Batılıların aklından çıkmadı. ‘Sokaklarından bal akan’ Doğu topraklarına sahip olmak için ilki 1096 yılında ‘Haçlı Seferi’ adıyla olmak üzere defalarca bu topraklar üzerine seferler düzenleyen Batılılar, defalarca bozguna uğradılar. Ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıfladığı bir süreçte, 1815 yılında toplanan Viyana Kongresi’nde gündeme gelen bir kavram vardı ki, sonuçları itibariyle hem İmparatorluğu yıkacaktı, hem de bütün bir bölgeyi batının emrine sokacaktı. O kavram, tarih kitaplarına ‘Şark Meselesi’ olarak geçti.

 

Viyana Kongresi’nden 87 yıl kadar sonra 1902 tarihine gelindiğinde tanımlama ‘Ortadoğu’ (Middle East) şeklinde oldu. 1902 yılının Eylül ayında Amerikalı deniz subayı Alfred Thayer Mahan, ‘Ortadoğu’ kavramını ilk kez Londra merkezli National Review dergisine yazdığı “İran Körfezi ve Uluslararası İlişkiler” başlıklı makalede kullandı.

 

 

‘Ortadoğu’nun icadından buyana geçen 112 yıldan buyana coğrafya net olarak belirlenemedi. Amerika’nın Büyük Ortadoğu Projesi ve Genişletilmiş Ortadoğu Projesi kapsamında Ortadoğu haritası Fas’tan Hindistan’a kadar geniş bir coğrafyayı kapsarken, birbirleriyle Müslümanlık dışında ortak kültürel özellikleri bulunmayan halkları da kapsaması dikkat çekici bulunuyor. Osmanlı’da hoşgörü içinde yaşayan yüzlerce din, dil ve kültür; sınırların ve tanımlamaların Batılılarca yapılmasının ardından birbiriyle düşman olarak yaşıyor. Ortadoğu tanımlamasının yapılmasıyla Batılıların emellerince genişleyip daralan bölge, bugün pek çok kıtadan daha büyük bir bölge halini alıyor. 

 

 

İcad edildiği dönemde İngiliz ve Amerikan çıkarlarının sözcüsü olan ‘Ortadoğu’ kavramının ortaya çıkışından buyana iki dünya savaşının yanısıra çok sayıda savaş ve işgal yaşandı.

 

1914-18 ve 1939-45 yılları arasında işgal üssü haline gelen Ortadoğu, 1948 yılından itibaren de Siyonist İsrail devletinin ilanıyla başka bir işgal süreci yaşadı. 

 

1948, 1963, 1967 ve 1973’te ardı ardına gerçekleşen Arap-İsrail savaşlarında yüz binlerce Müslüman hayatını kaybederken, Siyonist İsrail devleti de her geçen gün coğrafi sınırlarını genişletti. 

 

Emperyalistlerin, İsrail’in güvenliğini temel alan politikaları sonucunda bölgede yaşanan Amerikan işgalleri de başta Irak ve Afganistan olmak üzere milyonlarca Müslümanın hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı.

 

‘Ortadoğu’ (Middle East/Şarkul Evsat) kavramını dünya literatürüne hediye eden Amerikalı deniz subayı ve öğretim üyesi Alfred Thayer Mahan, 1840–1914 yılları arasında yaşadı. Dünyaya hâkim olacak gücün, denizlere hâkim olan güç olduğu tezini savunan Mahan, sahada başarısız bir komutan olmasına rağmen İngiliz politikalarını yönlendiren bir isim olarak tanınıyor. 1894’te Londra’ya gerçekleştirdiği ziyarette ilgiyle karşılanıp, başbakanın yanısıra muhalefet liderleri ve akademisyenlerle görüşmüştü.