Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye, Rusya, İngiltere başta olmak üzere uluslararası taraflar, bir yandan Musul operasyonları çerçevesinde yaşanabilecek muhtemel insani felaketleri gündemlerine alırken diğer taraftan da operasyonun sivillerin hayatını tehlikeye sokan "mezhep eksenli" bir çatışmaya dönüşebilme ihtimali üzerinde duruyor.

BM'ye bağlı kurumlar açıklamalarında, operasyon nedeniyle yaşanacak "göç dalgası ve barınma" sorunlarına işaret ediyor, Dünya Müslüman Alimler Birliği de Şii milislerin operasyona dahil edilmemesi çağrısı yaparak, Irak halkının farklı mezhepsel unsurları arasında bir çatışmanın alevlendirilmemesini talep ediyor. 

BM'den Musul'dan "göç" uyarısı

Bu kapsamda, BM Irak İnsani İşler Koordinatörü Lise Grande, Musul'un DEAŞ'tan kurtarılması operasyonu nedeniyle 700 bin kişinin barınma sorunuyla karşılaşabileceğini ancak BM'nin bu talebi karşılamasının mümkün olmadığını söyledi.

Grande, Bağdat'tan video-konferans yoluyla New York'taki gazetecilere yaptığı açıklamada, Musul'da "1,2 ile 1,5 milyon" arasında kişinin bulunduğunu tahmin ettiklerini belirtti.

Yaklaşık 1 milyon kişinin kentten kaçmaya çalıştığını anlatan Grande, operasyon ilerledikçe 700 bin kişinin yerlerinden edilerek barınacak mekana ihtiyacının olabileceği uyarısında bulundu.

Suriye ve Türkiye'ye göç endişesi

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi de yaklaşık 100 bin Iraklının Musul operasyonu nedeniyle Suriye ve Türkiye'ye göç etmesinden endişe ettiklerini söyledi. Grandi, birkaç yıl içinde kentte büyük bir göç krizinin yaşanacağını, insani durumun kötüleşmesi durumunda nüfusun büyük kısmının kentten kaçacağını tahmin ettiklerini dile getirdi.

"Hem arazide olacağız hem de masada olacağız" 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Musul operasyonuyla ilgili, "On binlerce kilometre mesafeden çıkıp geleceksin, o senin için bir hak olacak, neymiş, Bağdat çağırıyormuş. Tamam da bu benim 350 kilometre sınırım, her an tehdit var. Benim burada tarihi sorumluluğum, mesuliyetim var ve biz burada olacağız. Hem arazide olacağız hem de masada olacağız." dedi. 

"Operasyon düzgün olursa, Musul'dan göç dalgası olmaz"

Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş da "göç dalgası ve farklı milis güçlerin operasyona dahil edilmesi" konularına dikkati çekti.

Kurtulmuş, Çankaya Köşkü'ndeki Bakanlar Kurulu toplantısı sürerken yaptığı açıklamada, "Musul operasyonu düzgün olursa, Musul'dan bir göç dalgası olmaz. Zaten Musul'da operasyon yanlış yapılır, orada birtakım Musul'a ait olmayan milis güçleri getirip Musul'un içerisine sokulursa Allah muhafaza Musul'da çok farklı şeyler de olabilir." diye konuştu.

Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın, Musul'da yapılacak bir hatanın, 100 binlerce insanın mülteci olmasına neden olabileceği uyarısında bulundu. 

Putin'den ABD ve Fransa'ya uyarı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Hindistan'ın güneybatısındaki Goa kentinde 8'incisi düzenlenen BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) Zirvesi'nde, ABD ve Fransa'yı Irak'ın Musul kentinde dikkatli olmaları konusunda uyardı.

Putin, Musul'da çok sayıda sivilin, yüz binlerce kişinin yaşadığını, hava gücü ve ağır silahlar kullanmanın olası kurbanlar açısından çok tehlikeli olacağını söyledi.

Suudi Arabistan'dan "mezhepsel çatışma" uyarısı

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el-Cubeyr de Iraklı Şii milislerin Musul'a girmesinden endişe duyduğunu belirtti.

El-Arabiyye kanalına Musul operasyonuna dair açıklamalar yapan Cubeyr, "Şii milislerin Musul'a girerek bölgeyi kan gölüne çevirmesinden korkuyoruz." ifadelerini kullandı.

"DEAŞ'ın Musul'dan çıkarılması önemli bir stratejik oyun"

ABD tarafında ise Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest, terör örgütü DEAŞ'ın Musul'dan çıkarılmasının "önemli bir stratejik oyun" olduğunu belirterek, örgütün şehri savunmak için ahlak dışı ve tehlikeli taktiklerle büyük bir direniş göstermesini beklediklerini söyledi.

İngiltere Savunma Bakanı Michael Fallon da Musul'u DEAŞ'tan kurtarmaya yönelik başlatılan askeri harekatın kalabalık meskun bir bölgede yaşandığını belirterek, "Hiç kuşkusuz sivil kayıplar da olacak. Irak hükümeti, birliklerinin uluslararası insani yasalar ve Cenevre Konvansiyonu'na bağlı hareket edeceğinin garantisini verdi." dedi.

Dünya Müslüman Alimler Birliğinden "etnik temizlik" uyarısı

Dünya Müslüman Alimler Birliği, Musul'da DEAŞ'a karşı yürütülen operasyonun Sünnilere yönelik etnik temizliğe dönüşmemesini istedi.

Birlikten yapılan açıklamada, Şii milislerin operasyona dahil edilmemesi çağrısı yapıldı ve Irak halkının farklı mezhepsel unsurları arasında bir çatışmanın alevlendirilmemesi konusunda uyarıda bulunuldu.

Uluslararası Af Örgütünden yayımlanan raporda, sivillere yönelik katliamlara karşı uyarıda bulunularak, DEAŞ kontrolündeki bölgelerden kaçan Iraklıların, intikam saldırıları, işkence, kaybedilme ve ölümle karşı karşıya olduğu belirtildi.

"Çocukları koruyun" çağrısı

Savaş bölgelerindeki çocuklara yardım eden İngiltere merkezli War Child (Savaş Çocukları) sivil toplum kuruluşunun Irak Bölge Müdürü Samina Gul, Musul'daki çocukların muhtemel çatışmalardan korunmasını talep etti.

Uzun yıllardır savaş ve şiddet olaylarının içerisinde güvensiz bir şekilde yaşayan Iraklı çocuklara gereken desteğin verilmesi için çalıştıklarını kaydeden Gul, Musul'daki operasyonların eğitimi aksatmasının yanı sıra çocukların öldürülmesine, kaçırılmasına, cinsel taciz ve travma yaşamasına sebep olmasından endişe ettiklerini dile getirdi.

İngiltere merkezli "Çocukları Kurtarın" adlı kuruluş da İngiltere hükümetini, Musul operasyonları çerçevesinde "güvenlik koridoru oluşturulması" için Irak ile uluslararası koalisyon güçlerine baskı yapmaya çağırdı.

aa