Bayburt'taki Mescit dağlarından doğarak Batum'dan Karadeniz'e dökülen Çoruh Nehri üzerinde, ilk olarak Türkiye-Avusturya ikili işbirliğiyle Eylül 1999'da inşaatına başlanan Muratlı Barajı ve HES, 29 Haziran 2005'te Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açıldı. Türkiye'nin en hızlı akan nehri Çoruh üzerinde tamamlanan ilk baraj olan, yıllık 444 milyon kilovatsaat üretim kapasitesi bulunan barajdan şu ana kadar 3 milyar 572 milyon kilovatsaat enerji üretildi.

Çoruh üzerindeki ikinci baraj olan, Borçka ilçesinde 8 Nisan 2007'de Başbakan Erdoğan'ın açılışını yaptığı Borçka Barajı ve HES ise yıllık 1 milyar 39 milyon kilovatsaat üretim kapasitesine sahip. Borçka Barajı ve HES'den şu ana kadar 5 milyar 838 milyon kilovatsaat enerji üretimi yapıldı.

Çoruh Nehri'nde yapılan diğer bir baraj ise Deriner Barajı ve HES. Deriner, 249 metre gövde yüksekliğiyle kemer baraj sınıfında Türkiye'nin birinci, Avrupa'nın üçüncü, dünyanın 6'ıncı en yüksek barajı olma özelliğine sahip. Yine Başbakan Erdoğan'ın 12 Aralık 2012'de hizmete açtığı Deriner Barajı'nın tam kapasite ile çalışması halinde yılda 2 milyar 118 milyon kilovatsaat üretim kapasitesi bulunuyor. Türkiye'de şu ana kadar inşa edilmiş en büyük yer altı elektrik santrallerinden birine sahip olan ve dünyadaki mühendislik harikaları arasında gösterilen Deriner Barajı'ndan, şu ana kadar 700 milyon kilovatsaat enerji üretildi.

Yusufeli ve Artvin barajlarının inşaatı devam ediyor

Çoruh Nehri'nde hizmete açılan bu barajların yanı sıra yapımı süren barajlar da yer alıyor. Bunlardan biri olan Yusufeli Barajı tamamlandığında 270 metre ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın 3'üncü en yüksek çift eğrilikli beton kemer barajı olacak. Temeli 26 Şubat 2013'te atılan, 2,15 milyar metreküp suyun depolanacağı barajda, 540 megavat kurulu gücündeki hidroelektrik santralin devreye girmesiyle yılda 1,8 milyar kilovatsaat elektrik üretilecek. Öz kaynaklarla Türk mühendislerince inşa edilecek Yusufeli Barajı, milli ekonomiye yılda 280 milyon lira katkı sağlayacak.

Çoruh üzerindeki bir başka baraj ise temelden itibaren 180 metre yüksekliğe sahip olacak Artvin Barajı. Bu barajın yapımına ise 01 Ocak 2011'de başlandı. Tek eğrilikli beton kemer şeklinde yapılacak baraj gövdesinde şu ana kadar 60 metre yüksekliğe ulaşıldı. 2015 yılı sonunda tamamlanması ve ülke ekonomisine 157 milyon lira katkı sağlaması amaçlanan barajda, su tutulması sonrası yılda 1 milyar 26 milyon kilovatsaat elektrik enerjisi üretilecek.

"Çoruh'a toplam 16 baraj ve 162 nehir tipi HES yapılması planlanıyor"

Artvin Valisi Kemal Cirit, Çoruh Nehri'nin Bayburt'tan başlayan yolculuğunun Erzurum'dan Artvin'e ulaştığını, Çoruh'un buradan da komşu ülke Gürcistan'ın Batum kentinden Karadeniz'e döküldüğünü belirterek, "Çoruh 431 kilometrelik yolculuğunun yüzde 96'sını ülkemizde devam ettirmekte" dedi.

Türkiye'nin hidroelektrik enerji üretme potansiyelinin 71 milyar kilovatsaat olduğunu ifade eden Cirit, "Sadece Çoruh Havzası'ndaki üretimimiz bugün itibarıyla 10 milyar 110 milyon kilovatsaat. Tüm HES'ler tamamlanıp barajlarımız faaliyete girdiğinde ülkemizin hidroelektrik santral enerji potansiyelinin yüzde 21'ini Çoruh karşılamış olacak" diye konuştu.

Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) Türkiye'nin prestij projelerinden biri olduğunu da vurgulayan Cirit, şunları söyledi:

"GAP'taki enerji üretimimiz 27 milyar kilovatsaat. Yani toplam hidroelektrik enerji potansiyelimizin yüzde 38'ini GAP projesi kapsamında ürettiğimiz enerjilerden elde edeceğiz. Çoruh ile GAP'taki enerji üretiminin yaklaşık yüzde 60'ı kadar ilave bir enerjiyi, enterkonnekte sisteme eklemiş olacağız. Türkiye'nin enerji üretiminin yüzde 60'ı termik santrallerden, yüzde 35'i hidroelektrik enerji üretimlerinden, yüzde 4'ü rüzgar, yüzde biri de jeotermal ve atık gazlardan elde ediliyor. Toplamda 16 baraj ve 162 nehir tipi HES'in Çoruh Havzası'nda yapılması planlanmaktadır. Ülkemizde şu an itibarıyla 284 baraj, 486 gölet yapılmış ve işletmeye açılmış durumdadır. 70 barajın yanı sıra 550 göletin de inşaatı devam etmektedir."

AA