Türkiye’nin Havana Büyükelçisi Hasan Servet Öktem, Küba’nın yabancı sermaye ihtiyacının hat safhada olduğunu, ülkenin, son 5-6 yıldır Latin Amerika’ya yönelik ciddi bir açılım içinde olan Türkiye'den yatırımcıları beklediğini söyledi.

Büyükelçi Hasan Servet Öktem, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Küba’yı ziyareti ve ülkenin ABD ile ilişkileri normalleştirme sürecine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Türkiye’nin Küba ile yakın ilişkiler içerisinde olduğunu belirten Öktem, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Küba’ya düzenlediği ziyaretin Türkiye'nin Latin Amerika açılımına büyük katkı sunacağını ifade etti. Küba’ya daha önce Türkiye’den cumhurbaşkanı düzeyinde ziyaret yapılmamış olmasını “büyük bir kayıp” şeklinde nitelendiren Büyükelçi, Küba’nın Latin Amerika’da diplomaside sözü dinlenen bir ülke olduğuna işaret etti.

Öktem, “Ülkemiz son 5-6 yıldır Latin Amerika’ya yönelik ciddi bir açılım içerisindedir. Senelerce Latin Amerika’da sadece altı büyükelçiliğimiz varken bu sayı son altı sene içerisinde 12’ye yükselmiştir. Önümüzdeki dönemde bu rakamın 13, 14’e çıkması söz konusudur. Bu, verdiğimiz önemi ortaya koymaktadır” dedi.

Erdoğan’ın ziyareti esnasında Türkiye-Küba ikili ilişkilerinin ele alınacağını ve Küba'da yabancı sermaye ihtiyacının ciddi boyutta olduğunu vurgulayan Öktem, şunları kaydetti:

“Küba’nın Türkiye’den beklentileri Türkiye’nin Küba’da daha fazla ticaret ve yatırıma yönelmesidir. Geçtiğimiz yıl Küba’da yeni yabancı sermaye yasası düzenlendi. Mariel özel kalkınma bölgesi faaliyete geçecek. Türk iş adamlarının Küba’ya gelerek yatırıp yapmaları Küba tarafının en büyük arzusudur. Küba, ayrıca THY’nin de ülkeye uçmasını istiyor. Ziyaret vesilesiyle THY direkt uçuş gerçekleştirmeye başlarsa Küba’ya Türkiye’den daha fazla turist ve iş adamı gelecektir.”

“ABD tarafında heves, motivasyon var”

ABD yönetiminin yaklaşık 50 yıl aradan sonra geçen yıl sonunda  Küba ile diplomatik ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilk adımı attığını hatırlatan Büyükelçi Öktem, Washington'ın konuya ilişkin istekli olduğunu fakatKüba tarafının daha temkinli yaklaştığını söyledi.

Öktem, “Bu, normalizasyona giden bir sürecin başlangıcıdır. ABD ile Küba arasında 'normalizasyon başladı' demek için çok erken ama sürecin başlangıcındayız. ABD tarafında büyük bir heves, motivasyon var” diye konuştu.

ABD’nin bir an önce büyükelçilik açılmasını istediğini ve firmaların Küba’ya telekomünikasyon başta olmak üzere yatırım yapmasını arzu ettiğini vurgulayan Büyükelçi, Küba tarafının da duruma olumlu yaklaştığını hatırlattı.

Öktem, “Fakat burada sistem hep yavaş ve temkinli gitmeyi tercih eder. Dolayısıyla Küba’daki yönetim, ABD ile ilişkilerin düzelmesi adına atacağı adımları daha yavaş, daha kontrollü biçimde atacaktır. Önümüzdeki dönemlerde ilişkilerin daha da düzeleceğini bekliyoruz” ifadesini kullandı.

Nisan ayında Panama’da Amerikalar Zirvesi’nin yapılacağına işaret eden Büyükelçi, zirvede iki ülke devlet başkanlarının bulunacağını ve görüşmelerin iyi geçmesi halinde ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin bu yıl içinde Küba’yı ziyaret edeceğini dile getirdi. Büyükelçi Öktem, Küba’nın da ABD’den beklediği hususlar olduğunu dile getirerek şöyle devam etti:

“Bunlardan birinci şart Küba’nın ABD yönetimi tarafından hazırlanan terörist ülke listesinden çıkarılmasıdır. İkinci beklenti ise ambargonun kalkmasıdır. Ambargoyu kaldırma yetkisi Kongre'dedir. Obama bu konuda bir girişimde bulundu. Eğer ambargo kalkarsa ilişkilerin önündeki en büyük engellerden biri daha kalkacaktır.”

ABD ve Küba arasındaki ilişkiler Fidel Castro'nun 1959'da ABD destekli Fulgencio Batista rejimini devirmesi sonucu yönetime gelmesiyle bozulmaya başladı. Taraflar arasında başlayan gerginlik, ABD'nin Küba'ya 1960'tan bu yana ticari ambargo uygulamasına neden olmuş ve iki ülke ilişkileri 1961'de kesilmişti.

Barack Obama yönetimi, geçen aralık ayı sonunda açıkladığı Küba ile ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilk adımı atarak, seyahat ve mali alanlardaki bazı yaptırımları gevşetmişti. Ayrıca bu ay süreç çerçevesinde üst düzey bir ABD heyeti, Küba'da iki gün süreyle müzakerelerde bulunmuştu.

Küba Devrimi’nin lideri Fidel Castro'nun ABD'ye güvenmediğini belirten açıklamasını da değerlendiren Büyükelçi Öktem, “Fidel Castro’nun Amerikan yönetimine güvenmediğini söylemesini son derece normal buluyorum. Açıklamanın sonunda da Raul Castro’ya destek vermiştir, yani normalleşme sürecine doğru giden bu adımlara destek vermiştir” dedi.

Ocak sonunda süreç ile ilgili sessizliğini bozan Küba devriminin lideri Fidel Castro, Havana Üniversitesi öğrenci federasyonuna yazdığı mektupta, "Ne ABD'nin politikasına güveniyorum ne de onlarla iki çift laf ettim. Ama bu çatışmalara barışçı çözümü reddettiğim anlamına gelmez" ifadesini kullanmıştı.

"ABD’den yılda 5-10 milyon turist gelebilir"

Büyükelçi Öktem, Küba ile ABD arasındaki ilişkilerin iyileşmesinin Küba halkının maddi refahına büyük katkıda bulunacağını ifade ederek, turizm alanında atılacak adımların önemine dikkat çekti. Kübalıların temel sorunun geçim derdi olduğunu ve maaşlarının yeterli olmadığını belirten Öktem, halkın müzakere sürecine bakış açısının maddi olduğunu belirtti.

Öktem, 11 milyon nüfuslu Küba’da turizm sektöründe yatak kapasitesinin sınırlı olduğunu, ülkeye senede 3 milyondan az turist geldiğini söyledi. Turizm alanında gerekli yatırımların yapılması halinde 2,5 milyar dolar olan yıllık turizm gelirinin kısa vadede artabileceğine değinen büyükelçi, “Küba-ABD ilişkileri geliştiği zaman buraya çok sayıda Amerikalı gelecektir. Buraya halen Kanada’dan 1 milyon turist geliyor. ABD ile ilişkiler iyileştiği zaman ABD’den yılda 5-10 milyon turist gelebilir. Yeter ki bu insanları konaklatacak oteller yapılsın” şeklinde konuştu.

Küba’daki cami Türk mimarisi ile yapılmayacak

Küba'da inşa edilecek cami konusunda da değerlendirmede bulunan Havana Büyükelçisi Öktem, 1-2 sene önce Diyanet İşleri Bakanlığı’ndan bir heyetin Küba’ya gelerek Havana’da Türk mimarisini yansıtan bir cami yapılması hususunu karşı tarafa ilettiğini söyledi.

Büyükelçi Öktem, yapılacak caminin Türk-İslam mimarisi ile inşa edilmeyeceğini, “Küba Camisi” projesi altında camiye bütün ülkelerin katkıda bulunabileceğini bildirdi.

Öktem, “Dolayısıyla Küba makamlarına Türk camisi yapılması yönündeki arzumuz tekrarlanıyor. Küba yönetimi, yapılacak camiye ilaveten bizim teklifimizi de olumlu bulursa Havana’da ya da başka bir şehirde ikinci bir cami yapılması mümkün olabilir” dedi.

Küba’da yaklaşık 3-4 bin Müslümanın yaşadığını ve bayramlarda Küba makamları tarafından gösterilen açık alanlarda namaz kılındığı bilgisini veren Öktem, Müslümanların cuma namazlarını bazı evlerde ya da büyükelçiliklerde bir araya gelerek kıldığını, ülkede cami ihtiyacı bulunduğunu sözlerine ekledi.

Erdoğan'ın ziyareti manşette

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Küba'yı ziyareti ülkedeki Komünist Parti'nin yayın organı Granma gazetesinde manşetten duyuruldu.

"Erdoğan Küba'ya geliyor" başlığıyla verilen haberde, Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı Raul Castro ile görüşeceği ve çeşitli temaslara katılacağı belirtildi. Yaklaşık 675,000 tirajı olan gazetenin ikinci sayfasında ise Erdoğan'ın biyografisine yer verildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Latin Amerika ülkelerine yaptığı ziyaret kapsamında Küba'daki resmi temaslarına bugün başlayacak. Türkiye'den Küba’ya gidecek ilk cumhurbaşkanı olan Erdoğan'ın Küba'nın 88 yaşındaki efsanevi lideri Fidel Castro ile de Castro’nun sağlık durumunun elvermesi halinde baş başa görüşmesi bekleniyor.

AA