Konuyu AA muhabirine değerlendiren Türkmen, Kürt ve Arap uzmanlar, merkezi hükümetin zayıflık göstermesi nedeniyle ABD'nin Irak'taki tutumunu değiştirdiğini ifade etti. 

Kerküklü Kürt Araştırmacı ve Avukat Bokan Abdullah, "Merkezi hükümet, Irak'ı korumada başarısız oldu. ABD daha önce merkezi hükümeti silahlandırırken Kürtlere silah olanağı sunmuyordu. Ancak ABD, merkezi hükümetin başarısız olmasından dolayı alternatif aramaya başladı ve Kürtlerle Sünnileri silahlandırmaya karar verdi" dedi. 

Abdullah, Irak'ın bölünme senaryolarına ilişkin ise  "Irak sahada parçalanmış durumda. Bugün Irak'ın en büyük iki ili Musul ve Enbar yaklaşık bir yıldan beri DAEŞ'in kontrolünde bulunuyor. Tikrit ise ABD ve İran'ın desteğiyle kurtarıldı. Irak ordusu, Kerkük'ü savunamadı. Bu bölgeyi şimdi Peşmerge koruyor. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Irak'tan ayrılma niyeti var. Irak hükümeti de ülkenin bölünmesine adeta seyirci kalıyor. Tüm bu olup bitenler resmi bir şekilde ilan edilmedi. Ancak manzara bunu gösteriyor. Eğer tedbirler alınmazsa Irak üçe bölünür" değerlendirmesinde bulundu. 

Kaos, bölünmenin zeminini hazırladı

Türkmen yazar Muhammed Haşim de Irak'ın bölünmesi için daha önce zemin hazırlandığını ileri sürerek, şöyle konuştu:

"Irak'ta 2003 yılı ve sonrasında yaşananlar, etnik ve mezhep temelli çatışmalarla çekişmeler ister istemez ülkeyi kaosa sürükledi. Ben tüm bunları bir zemin hazırlama süreci olarak görüyorum. İnsanları da psikolojik olarak bölünmeyi kabul etmeye hazırladılar. Bu yüzden Irak bölünmeye gidiyor. Kürtler bunu istiyor. Kendilerine ait bölgede kendi geleceklerine karar vermek istiyorlar. Şiiler de aynı istekte. DAEŞ saldırılarının ardından Sünnilerde de artık Irak'tan ayrılma kanaati oluştu. Sünnilerin silahlandırılması bölünme planının bir parçasıdır."

"Merkezi hükümete ihtiyaç kalmayacak"

ABD'nin, artık Kürtler ve Sünnilerle anlaşacacağını ve onlara silah satacağını söyleyen Haşim, "Böylece herkes kendi bölgesini koruyacak. Merkezi hükümete hiçbir ihtiyaç kalmayacak ve Bağdat söz sahibi olmayacak. Bu da bölünmenin bir adımıdır. Bence bu plan aşama aşama gerçekleştiriliyor" ifadelerini kullandı. 

Türkmenlerin bir "emrivaki" siyasetiyle karşı karşıya kaldığına işaret eden Haşim, Irak bölünmeye doğru giderken Sünniler, Şiiler ve Kürtlerin "pastadan paylarını aldığını", Türkmenlerin ise hala bu dengenin neresinde olacaklarına karar veremediklerini dile getirdi. Haşim, Türkmen siyasilerin tarihi bir süreçten geçtiklerini, yanlış karar vermeleri durumunda yarın kendilerine hesap sorulacağını savunarak, Türkmenlerin kaybeden taraf olmaması için bir an önce tavırlarını netleştirmeleri gerektiğini sözlerine ekledi. 

Sünnilerin silah talebi savunma amaçlı

Kerküklü Arap siyasetçi İsmail el-Hadidi ise Sünni Arapların Irak'ın birliğinden yana olduklarının altını çizerek, "Biz Sünni Araplar, Irak'ın bölünmesinin bir parçası ya da nedeni değiliz. ABD'nin, Sünni grupları silahlandırma önerisi, Sünnilerin Irak'ın bölünmesini kabul ettikleri anlamına gelmez. Sünniler, kendi bölgelerini DAEŞ'e karşı korumak için silahlanmak istiyor" diye konuştu. 

DAEŞ saldırılarına maruz kalan Sünni bölgelerinin "perişan" durumda olduklarını ifade eden Hadidi, Sünnilerin de Şiiler ve Kürtler gibi kendi bölgelerini koruyabilmeleri için silahlanmalarının şart olduğunu belirtti. 

ABD Kongresi Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Komitesi'nin 2016 mali yılı için Ulusal Savunma Yetki Tasarısı'nın "DAEŞ ile mücadele için yardım sağlanması yetkisinde değişiklik" kısmında, bu örgütle mücadelede Irak için öngörülen 715 milyon dolarlık fonun en az yüzde 25'inin Kürt peşmergeleri, Sünni yerel güvenlik güçleri ile Irak Sünni ulusal muhafızlarına doğrudan askeri yardımlar için kullanılması öngörülüyor.

Söz konusu tasarıya sert tepki gösteren Şiiler, Sünni ve Kürtlere doğrudan silah yardımının "ülkeyi böleceği" uyarısında bulunmuştu. Beyaz Saray ve ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ise yaptıkları açıklamada, Irak'ın birliğinden yana olduklarını, Kongre tasarısının ABD'nin resmi görüşü olarak değerlendirilmemesi gerektiğini dile getimişti.

aa