Süleyman Nazif micaz ve karakter ve hakperestlik noktasından Bediüzzaman’a  çok benzeyen bir insandır. Doğum tarihleri birbirine yakındır. Diyarbakırlı Said Paşa’nın oğludur. Onun hayatı sanat ve estetik ve ruhi teşeffi için yazılmış eserler değil, her türlü yanlış telakkiye, haksızlığa karşı tavır alarak yazı yazarak  geçmiştir. Bu yazım felsefesi mantığı ile de Bediüzzaman’la birlikte anılacak zevat-ı alikadrdandır. Dünyadan çok yazar edip, fikir adamı gelip geçmiştir, ama hakkın savunmasını  yapan, ezilmişleri, ezilenleri, mazlumları, ruhen burkulmuşları savunan  münevver ve yazar sayısı çok çok azdır. 31 Mart irtica hareketini destekleyen  Mizan gazetesi sahibi Murat Bey’e hitaben o günlerin çok tehlikeli şartları içinde  yayımladığı açık mektup  Mizan  16 Nisan 1909 tam bir medeni  cesaret örneğidir. O her zaman böyle medeni cesaret şahlanmaları gösterir. İstanbul’da Bediüzzaman ile bulunma tarihleri ve faaliyetleri birbirine benzer,  görüştüklerini gösteren bir kayıt yok ama, ikisi de meydan adamı olan bu insanların yetişme tarzları da, vakalar karşısındaki infialleri de  birbirine benzer, görüştükleri kesindir ama bir kayıt yok. Bediüzzaman  dönemin bütün devlet ricalinin kendisini tanıdığını söyler, İstanbul ile ilgili bir mülahazasında.  Bediüzzaman “ hak bildiğim yolda  korku elimi tutamadı “ der, Süleyman Nazif de öyle bir ruh haline sahiptir. En tehlikeli anlarda bile  kefen içinden konuşan bir ruh cesaretine sahiptir.

İstanbul işgal edildiğinde  Fransız askeri kuvvetlerinin  şatafatlı törenlerle  hükümet merkezine girdikleri yabancı harp gemilerinin  herhangi bir tepkiyi karşılamak maksadı  ve tehdidi ile toplarını şehire çevirdikleri gün, Nazif yine büyük bir  imani   cesaret ile, Hadisat gazetesinde  ve siyah bir çerçeve içinde Kara Bir Gün  9 Şubat 1919 isimli makalesini yayımladı.  Bunun üzerine  Fransız generali  Nazif’in kurşuna dizilmesini emretti ise de sonra vazgeçtiler. Bediüzzaman da  o dönemde Hutuvat-ı Sitte denilen eserini yazarak  İngilizlerin dünyada şerleri yöneten bir şenin kavim olduğunu anlatır.

KARA BİR GÜN (Hadisât gazetesi 9 Şubat 1919)

Fransız cenaralinin (generalinin) dün şehrimize vürûdu (gelişi) münasebetiyle bir kısım vatandaşlarımız (azınlıklar) tarafından icra olunan nümayiş Türk’ün ve İslam’ın kalbinde müebbeden kanayacak bir cerihâ (yara) açtı. Aradan asırlar geçse ve bugünkü hüzün ve idbârımız (talihsizliğimiz) şevk ve ikbâle münkalib olsa (yerini neşeye ve talihsizliğe bıraksa)yine bu acıyı hissedecek ve bu hüzün ve teessürü evlâd ve ahfâdımıza (torunlarımıza) nesilden nesile ağlayacak bir miras ter edeceğiz.

Almanya orduları 1871 senesinde Paris’e dahil olarak –Büyük Napolyon’un Neşide-i mütehaccire-i muzafferiyâtı olan (Napolyon’un kazandığı zaferlerin taşlaşmış bir şiiri olan)- Tâk-ı Zafer altından geçerken bile Fransızlar bizim kadar hakaret görmemişti. Ve bizim dün sabah saat dokuzdan on bire kadar hissettiğiz ye’s ve azabı duymamıştı. Çünkü (Fransız) namını taşıyan her ferd, çünkü yalnız Hıristiyanlar değil, Yahudi Fransızlarla Cezâyirli Müslümanlar o matem-i millî karşısında aynı telehhüf ve hicâb (üzüntü ve utanç) ile ağlamış ve kızarmışlardı.

Biz ise mevcûdiyet-i millîye ve lisâniyyelerini bizim ulûv-ı cenâbımıza (gönlümüzün yüceliğine) medyûn (borçlu) olan bir kısım halkın (azınlıkların) hây ü hûy-ı şemâteti (şamata çığlıkları) ile matem-i muazzezimize en acı hakaretlerin birer tokat şeklinde atıldığını gördük. Buna müstehâk değil idik diyemeyiz. Müstehak olmasaydık bu felakete dûçâr olmazdık (uğramazdık). Her kavmin sehâif-i hayatında (hayat sayfalarında) birçok ikbâl ve idbâr sahifeleri vardır. Fransa kralı birinci Fransua’yı (Şarl Ken)in mahbesinden kurtarmış ve koca viyana şehrini kerrât ile (birçok kere) sarmış bir ümmetin defter-i mukadderâtında böyle bir satr-ı elîm (çok acı bir satır) de mestûr imiş (yazılıymış). Her hâl, mütehavvildir (değişir). Arapların güzel bir sözü var: ‘Isbır feinne’d-dehre lá yesbır’(Sen Sabret. Çünkü nasıl olsa zaman sabretmez), derler.

Bediüzzaman’ın da cezalandırılmasını ister işgalciler ama büyük infiallere neden olacağını söylerler onlar da vazgeçer. İki kahraman insan da susmazlar ve milletlerinin ve ümmetlerinin hukuku için kalemlerini kurşun gibi kullanırlar. Bediüzzaman tarihte hiç kimsenin yapmadığını  yapmıştır. İngilizlerin nasıl çok yönlü bir ifsad şebekelerinin olduğunu söyler. Kendisi bu faaliyetini anlatır. ” İstanbul’u işgal eden ingililizlerin  başkumandanı islam içine ihtilaf  atıp  hatta şeyhülislam ve birkısım hocaları  kandırıp  bir biri aleyhine sevkederek  itilafçı –ittihatçı  fırkalarını  birbiriyle uğraştırmasıyla  Yunan’ın galebesine  ve hareket-i milliyenin  mağlubiyetine  zemin hazırlığı bir sırada  İngiliz ve Yunan aleyhinde  Hutuvat-ı Sitte eserini yayımlayıp kumandanın dehşetli planını kıran ve dehşetli tehdidine geri çekilmeyen” (Tarihçe 504)

Ey el-hannas! Onların fenalıklarının asıl sebebi de sensin. Âlemi onlara darlaştırdın, damar-ı hayatı kestin, evlâd-ı nâmeşru onlara karıştırdın. Dinsizliğe sevk ederek dini rüşvet isterdin. Onlara bedelseni kabul etmek, yalnız müteneccis su ile necis olmuş bir libası, hınzırın bevliyle yıkamak demektir. Sen yalnız hayvancasına muvakkatbir hayat-ı sefilâneyi bize bırakıyorsun; insanca, İslâmca hayatı öldürüyorsun. Biz ise hem insancasına, hem Müslümancasına yaşamak istiyoruz. Senin rağmına yaşayacağız!

İngilizlerin en büyük hedefi osmanlıyı ve ümmet-i islamiyeyi anadoludan kovmaktır. Bunun için Çanakkale de iki yüzbin İngiliz askeri ölmüştür, o kadar kararlıdır ki İngilizler, küçük bir adadan oluşan devlet, sömürgelerinden ne için geldiklerini bilmeymen binlerce insanı ülkesinden bir kıta uzaklıktaki osmanlıyı canakkalede  hezimete uğratmak için gelmişlerdir. iki yüz bin ölüden sonra   bu sefer  izmir ve  istanbulu işgal etmişlerdir. Onların bu fiili ve manevi işgali hala devam etmektedir. Bediüzzaman’ın siyasetten çekilip milletin dini ve bahadır ruhunu korumak için dine sarılması bu yüzdendir. Çünkü bunlarla siyaseten galip gelmek neredeyse imkansızdır.  Bugün bu maksad daha masum gibi görünen telakkilerle devam etmekte, Anadolu’da n bu milleti daha başka entirikalarla kovmak istemektedirler. Oyun bitmemiştir ve devam etmektedir. Yukarıdaki satırlar  bugünün Çanakkale savaşları için sarfolunmuştur. Dini rüşvet vermek ve sefihane yaşamak bugünün çanakkale savaşıdır.

Nazif’in infiali devam eder. 23 Ocak1920’de  Da rülfunun konferans salonunda  Pierre Loti ‘yi anmak vesilesi ile yapılan toplantıdaki hitabesi bütün aydınları derin bir heyecana, galeyana getirmiş  ve  hatibin İngilizler tarafından Malta’ya sürgününe neden olmuştur. Yirmi aylık bir sürgün yaşamıştır orada. Birgün Enver paşanın babasına “paşam sen bir İngiliz kızı  ile evlen der” o da neden “ der. Paşam “Sen bir Türk kızı ile evlendin osmanlıyı batırdı oğlun Enver, şimdi böyle bir evlilik yap, doğan çocuk İngilizleri batırır bizde burdan kurtuluruz” der.

Aynı İngilizler bu sefer başka bir ülkede yine hürriyet mücadelesini kırmak için savaş etmek isterler. İspanyol Fas’ında Abdülkerim tarafından açılmış olan  istiklal mücadelesini durdurmak için  Fransız, İtalyan ve İngiliz kuvvetlerinin birleşmesi yeni bir haçlı  ordusu teklini fikri öne sürülmüştü. Süleyman Nazif bu sefer   hiristiyanları peygamberlerine şikayet etti ve “Hazreti İsa’ya As  açık mektup “ isimli yazısını yazdı. - Yazıyı Kırkıncı Hoca Efendi hazretleri ile birlikte okumuştuk, yazıdan metinden bu kadar zevk alan büyük bir insandır Hoca Efendi, okurduk arada bir oku hele himmet fendi derdi. “-Bu yazı üzerine istanbul’daki Hristiyan gazeteleri Nazif’i mahkemeye vermişlerse de bir  sonuç çıkmamıştır. 1927 ‘nin ocak ayı başında ölür büyük adam Süleyman Nazif . Cenaze masraflarını bile karşılayamayacak kadar dünyevi yoksuldur. Hava kurumuna yazdığı bazı yazıların ücreti bahanesi ile defnedilir.  İki büyük adam Edirnekapıda yan yana yatarlar Akif ve Süleyman Nazif. Allah onlara rahmet bize himmet versin.

Bediüzzaman bu işgal sırasında  İngiliz muhibler cemiyetinin başındaki Said Molla denen adam Bediüzzaman’ın İngilizlere jurnal eder. Bediüzzaman o dönemin gazetelerinde İngilizler aleyhine yazılar yazar ve hiddetlerini kale almaz . İngiliz başpapazının islamdan sorduğu altı soruya gayet ikna edici cevaplar verir onlarla alay eder.

İngilizlere Tükürün  İngiliz laininin hayasız yüzüne diye, diye hitap eder.

Bu iki büyük hakperesti rahmetle anıyoruz.